Rủi ro mua bán hóa đơn: Có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự

Rủi ro mua bán hóa đơn có thể bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự, tùy theo mức độ. Đây là hành vi vi phạm pháp luật nhưng nhiều cá nhân, tổ chức vẫn còn xem nhẹ. Vậy những hành vi nào bị xét vào mua bán hóa đơn bất hợp pháp, các mức phạt như thế nào?

Khái niệm hành vi mua bán hóa đơn.

1. Hành vi mua bán hóa đơn là gì?

Theo Khoản 3, Điều 2, Bộ Luật Hình sự, hành vi mua bán trái phép hóa đơn, chứng từ thu nộp ngân sách Nhà nước gồm các hành vi sau:

- Mua, bán hóa đơn chưa ghi nội dung hoặc đã ghi nội dung nhưng không đầy đủ, không chính xác theo quy định.

- Mua, bán hóa đơn đã ghi đầy đủ nội dung, nhưng không có hàng hóa, dịch vụ kèm theo trên thực tế.

- Mua, bán hóa đơn giả, hóa đơn chưa có giá trị sử dụng hoặc hết giá trị sử dụng, hóa đơn của các cơ sở kinh doanh, dịch vụ khác nhằm mục đích hợp thức hóa hàng hóa, dịch vụ mua vào hoặc cung cấp cho khách hàng khi bán hàng hóa, dịch vụ.

- Mua, bán, sử dụng hóa đơn có sự chênh lệch về giá trị hàng hóa, dịch vụ giữa các bên.

Như vậy, các hành vi nêu trên đây được xác định là hành vi mua bán hóa đơn trái phép và được quy định cụ thể tại Bộ Luật Hình sự.

>> Có thể bạn quan tâm: Quy định mẫu số hóa đơn điện tử theo Thông tư 78.

2. Các mức phạt mua bán hóa đơn

Mua bán hóa đơn có thể bị phạt hành chính hoặc hình sự.

Mức phạt mua bán hóa đơn trái phép quy định tại Nghị định 125/2020/NĐ-CP:

2.1. Mức phạt vi phạm hành chính

Theo Điều 22, Nghị định 125/2020/NĐ-CP, được sửa đổi, bổ sung tại Khoản 2, Điều 1, Nghị định 102/2021/NĐ-CP, mức phạt đối với hành vi cho, bán hóa đơn như sau:

- Phạt từ 15 triệu đồng đến 45 triệu đồng đối với hành vi:

Cho, bán hóa đơn đặt in chưa phát hành.

Cho, bán hóa đơn đặt in của khách hàng đặt in hóa đơn cho tổ chức, cá nhân khác.

- Phạt từ 20 triệu đồng đến 50 triệu đồng đối với hành vi: Cho, bán hóa đơn, trừ các hành vi đã nêu ở trên.

** Biện pháp khắc phục hậu quả: Đối với các hành vi mua, bán hóa đơn thuộc đối tượng xử phạt vi phạm hành chính ở trên, đối tượng vi phạm buộc phải hủy hóa đơn đã sử dụng.

- Phạt 20% số tiền thuế khai thiếu hoặc số tiền thuế được miễn, giảm, hoàn cao hơn quy định: Đối với hành vi sử dụng hóa đơn, chứng từ bất hợp pháp khi hạch toán giá trị hàng hóa, dịch vụ mua vào nhằm mục đích giảm số tiền thuế phải nộp hoặc để làm tăng số tiền thuế được hoàn, số tiền thuế được miễn, giảm nhưng khi cơ quan thuế thanh tra, kiểm tra phát hiện ra hành vi này, người mua chứng minh được lỗi vi phạm sử dụng hóa đơn, chứng từ không hợp pháp thuộc về người bán, đồng thời người mua đã hạch toán đúng quy định.

Biện pháp khắc phục hậu quả: Nộp đủ số tiền thuế còn thiếu, tiền thuế được hoàn cao hơn quy định, tiền thuế chậm nộp, điều chỉnh lại số thuế GTGT đầu vào được khấu trừ chuyển kỳ kế toán kế tiếp.

2.2. Mức phạt truy cứu trách nhiệm hình sự

Các mức phạt truy cứu trách nhiệm hình sự được quy định cụ thể tại Bộ Luật Hình sự năm 2015:

** Tội trốn thuế:

- Hành vi sử dụng hóa đơn, chứng từ bất hợp pháp khi hạch toán giá trị hàng hóa, dịch vụ mua vào nhằm mục đích giảm số tiền thuế phải nộp hoặc làm tăng số tiền thuế được miễn, số tiền thuế được giảm hoặc tăng số tiền thuế được khấu trừ, số tiền thuế được hoàn : Bị Phạt từ 100 triệu đồng - 500 triệu đồng hoặc phạt tù từ 03 tháng - 01 năm, đối với pháp nhân sẽ áp dụng mức xử phạt từ 300 triệu đồng - 1 tỷ đồng.

- Nếu thuộc trường hợp có tình tiết tăng nặng khung hình phạt: Phạt tù lên đến 07 năm hoặc phạt tiền lên đến 4,5 tỷ đồng; đối với pháp nhân mức phạt tối đa là 10 tỷ đồng hoặc bị đình chỉ hoạt động có thời hạn từ 06 tháng đến 03 năm.

- Cá nhân phạm tội có thể bị phạt thêm 20 triệu đồng - 100 triệu đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, hành nghề từ 01 - 05 năm, tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.

- Đối với pháp nhân vi phạm: Phạt thêm 50 triệu đồng - 200 triệu đồng, cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định, cấm huy động vốn từ 01 năm - 03 năm.

** Tội in ấn, phát hành, mua bán trái phép hóa đơn, chứng từ thu nộp ngân sách nhà nước, căn cứ theo Điều 203, Bộ Luật Hình sự năm 2015 quy định:

- Đối tượng in, phát hành, mua bán hóa đơn, chứng từ trái phép nộp NSNN ở dạng phôi từ 50 số - 100 số hoặc hóa đơn, chứng từ đã ghi nội dung từ 10 số - 30 số hoặc thu lợi bất chính từ 30 triệu đồng - dưới 100 triệu đồng: Phạt tiền từ 50 triệu đồng - 200 triệu đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm, nếu pháp nhân vi phạm thì phạt tiền từ 100 triệu đồng - 500 triệu đồng.

- Nếu thuộc các khung hình phạt tăng nặng: Cá nhân bị phạt tối đa 500 triệu đồng hoặc bị phạt tù từ 01 năm - 05 năm, đối với pháp nhân phạt tối đa 1 tỷ đồng.

- Cá nhân phạm tội có thể bị phạt thêm 10 triệu - 50 triệu đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 - 05 năm, pháp nhân còn có thể bị phạt tiền từ 50 triệu đồng - 200 triệu đồng, cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định từ 01 năm - 03 năm, hoặc cấm huy động vốn từ 01 năm - 03 năm.

>> Có thể bạn quan tâm: Hủy hóa đơn VAT đã kê khai thế nào?

3. Hướng dẫn xử lý hóa đơn bất hợp pháp

Hướng dẫn xử lý hóa đơn bất hợp pháp.

Căn cứ theo Điều 4, Thông tư 96/2015/TT-BTC, trừ các khoản chi không được trừ nêu tại Khoản 2, Điều này, doanh nghiệp được trừ mọi khoản chi nếu đáp ứng các điều kiện:

- Khoản chi thực tế phát sinh liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp.

- Khoản chi phát sinh có đi kèm đầy đủ hồ sơ, hóa đơn, chứng từ hợp pháp.

Như vậy, nếu hóa đơn đó chưa thực hiện kê khai hạch toán:

- Đối với thuế GTGT: Kế toán không thực hiện khai hóa đơn đỏ vì hóa đơn này không được khấu trừ thuế GTGT đầu vào và số tiền thuế GTGT, đó là khoản chi phí bị loại.

- Thuế TNDN: Hạch toán chi phí bình thường => Cuối năm kê khai chi phí vào Chỉ tiêu B4 trên Tờ khai quyết toán thuế TNDN.

Lưu ý: Cách xử lý tốt nhất đối với hóa đơn bất hợp pháp nếu chưa kê khai và hạch toán thì bỏ luôn hóa đơn đó vì có thể bị xử phạt.

Nếu hóa đơn đã thực hiện kê khai, hạch toán:

- Đối với thuế GTGT: Kế toán kê khai điều chỉnh giảm trên tờ khai thuế GTGT, điều chỉnh hạch toán thuế GTGT trên số sang chi phí không được trừ. Nếu nghiệp vụ điều chỉnh làm phát sinh thuế phải nộp hoặc doanh nghiệp đã xin hoàn thuế thì sẽ bị truy thu thuế, phạt chậm nộp thuế.

- Đối với thuế TNDN: Kế toán thực hiện nghiệp vụ kê khai điều chỉnh phần chi phí đó vào Chỉ tiêu B4 trên Tờ khai quyết toán thuế TNDN. Trường hợp tăng số thuế TNDN phải nộp, người nộp thuế sẽ bị truy thu và phạt chậm nộp thuế.

Trên đây là các rủi ro mua bán hóa đơn bất hợp pháp. Doanh nghiệp có nguy cơ xử phạt theo nhiều mức, từ phạt vi phạm hành chính đến các mức nặng hơn là truy cứu trách nhiệm hình sự nên cần lưu ý không mua bán, sử dụng hóa đơn bất hợp pháp.

Ngoài ra, quý doanh nghiệp có nhu cầu tìm hiểu về phần mềm hóa đơn điện tử E-invoice, vui lòng liên hệ ngay với chúng tôi để được tư vấn:

CÔNG TY PHÁT TRIỂN CÔNG NGHỆ THÁI SƠN