Sáng 17/10, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã biểu quyết thông qua nghị quyết điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh đối với thuế thu nhập cá nhân. 100% thành viên có mặt đều tán thành, thống nhất nâng mức giảm trừ cho bản thân người nộp thuế từ 11 triệu lên 15,5 triệu đồng/tháng, áp dụng từ kỳ tính thuế năm 2026.

1. Hai phương án được Bộ Tài chính đưa ra

Sáng 17/10, khi trình bày tờ trình dự thảo trước Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi nhấn mạnh: mức giảm trừ gia cảnh hiện nay đã được áp dụng từ năm 2020 đến nay mà chưa từng được điều chỉnh.

Trong bối cảnh giá cả tăng, thu nhập bình quân đầu người và nền kinh tế có nhiều thay đổi, việc rà soát và nâng mức giảm trừ là cần thiết để phù hợp với thực tế đời sống của người dân, đảm bảo chính sách thuế thu nhập cá nhân vừa hợp lý, vừa công bằng.

Để xác định mức giảm trừ mới, Bộ Tài chính đưa ra hai phương án tính toán dựa trên các chỉ số kinh tế giai đoạn 2020–2025.

Phương án 1: Điều chỉnh theo chỉ số giá tiêu dùng (CPI)

Phương án này dựa trên tốc độ tăng CPI lũy kế giai đoạn 2020–2025 (dự kiến tăng 21,24%). Theo đó:

- Mức giảm trừ cho bản thân người nộp thuế sẽ tăng từ 11 triệu đồng/tháng lên khoảng 13,3 triệu đồng/tháng.

- Mức giảm trừ cho mỗi người phụ thuộc sẽ tăng từ 4,4 triệu đồng/tháng lên khoảng 5,3 triệu đồng/tháng.

Nếu áp dụng phương án này, ngân sách nhà nước ước tính giảm khoảng 12.000 tỷ đồng/năm so với hiện nay, do số người nộp thuế giảm và phần thu nhập chịu thuế thấp hơn.

Phương án 2: Điều chỉnh theo tốc độ tăng thu nhập bình quân đầu người và GDP bình quân đầu người

Phương án thứ hai bám sát biến động thực tế về thu nhập. Theo số liệu của cơ quan thống kê, thu nhập và GDP bình quân đầu người giai đoạn 2020–2025 dự kiến tăng khoảng 40–42%. Vì vậy, mức giảm trừ được đề xuất điều chỉnh như sau:

- Mức giảm trừ cho bản thân tăng từ 11 triệu lên khoảng 15,5 triệu đồng/tháng.

- Mức giảm trừ cho mỗi người phụ thuộc tăng từ 4,4 triệu lên khoảng 6,2 triệu đồng/tháng.

Phương án này được đánh giá có tác động mạnh hơn, phù hợp với biến động thu nhập thực tế của người dân, góp phần giảm gánh nặng thuế cho người làm công ăn lương.

2. Tác động thực tế đến người nộp thuế

Nếu áp dụng phương án 2, nhiều cá nhân sẽ được miễn thuế thu nhập cá nhân ở các mức thu nhập cao hơn hiện nay:

- Trường hợp không có người phụ thuộc – thu nhập 17 triệu đồng/tháng: Sau khi trừ 10,5% bảo hiểm (khoảng 1,785 triệu đồng) và mức giảm trừ bản thân 15,5 triệu đồng, tổng khoản giảm trừ đạt 17,285 triệu đồng. Như vậy, người có thu nhập 17 triệu đồng/tháng sẽ chưa phải nộp thuế.

- Trường hợp có 1 người phụ thuộc – thu nhập 24 triệu đồng/tháng: Sau khi trừ bảo hiểm (2,52 triệu đồng), giảm trừ bản thân (15,5 triệu đồng) và người phụ thuộc (6,2 triệu đồng), tổng khoản giảm trừ đạt 24,22 triệu đồng. Do đó, mức thu nhập chịu thuế chỉ phát sinh với phần vượt trên 24,22 triệu đồng.

- Trường hợp có 2 người phụ thuộc – thu nhập 31 triệu đồng/tháng: Tổng các khoản giảm trừ và bảo hiểm đạt 31,155 triệu đồng. Người này cũng chưa phải nộp thuế ở mức thu nhập 31 triệu đồng/tháng, chỉ khi vượt ngưỡng này mới bắt đầu tính thuế theo biểu lũy tiến.

Những ví dụ này cho thấy mức giảm trừ mới nếu được thông qua sẽ giúp giảm đáng kể nghĩa vụ thuế cho người lao động, đặc biệt là nhóm thu nhập trung bình khá tại khu vực thành thị.

3. Bước chuẩn bị cho chính sách thuế mới

Việc Bộ Tài chính trình hai phương án điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh được xem là bước đi quan trọng nhằm cập nhật chính sách thuế phù hợp với bối cảnh kinh tế – xã hội hiện nay. Theo tính toán, nếu thực hiện phương án 2, ngân sách nhà nước dự kiến giảm khoảng 21.000 tỷ đồng mỗi năm so với hiện hành.

Mức giảm trừ 15,5 triệu đồng/tháng cho bản thân người nộp thuế cao gần gấp 3 lần thu nhập bình quân đầu người năm 2024 (5,4 triệu đồng/tháng), và cũng vượt mức thu nhập bình quân của nhóm 20% dân số có thu nhập cao nhất.

Việc nâng giảm trừ này sẽ giúp giảm nghĩa vụ thuế cho mọi người nộp thuế, đặc biệt là nhóm có thu nhập trung bình – thấp, trong khi vẫn đảm bảo vai trò điều tiết của thuế thu nhập cá nhân.

Sau khi được Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua, mức giảm trừ mới sẽ áp dụng từ kỳ tính thuế năm 2026, góp phần hỗ trợ người dân và đảm bảo công bằng trong chính sách thuế.

4. Tiện ích hỗ trợ tính nhanh thuế TNCN

Để người dân dễ dàng xác định nghĩa vụ thuế theo mức giảm trừ mới, E-invoice cung cấp công cụ tính thuế thu nhập cá nhân trực tuyến ngay trên website.

Chỉ cần truy cập https://einvoice.vn/tien-ich, nhập mức thu nhập và số người phụ thuộc, hệ thống sẽ tự động tính toán số thuế phải nộp theo quy định hiện hành, giúp người nộp thuế chủ động lên kế hoạch tài chính.

Dương Thúy.