Trong dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) trình Chính phủ, Bộ Tài chính đề xuất rút gọn biểu thuế lũy tiến từ 7 bậc xuống 5 bậc, với thuế suất 5% áp dụng cho thu nhập tính thuế từ 10 triệu đồng/tháng và mức trần 35% giữ nguyên cho thu nhập trên 100 triệu đồng. Đồng thời, Bộ cũng đưa ra phương án nâng giảm trừ gia cảnh lên 15,5 triệu đồng/tháng nhằm giảm gánh nặng thuế cho người lao động.

1. Biểu thuế TNCN: Từ 7 bậc xuống 5 bậc, giữ nguyên mức trần 35%

Theo Khoản 2, Điều 22, Luật Thuế thu nhập cá nhân hiện hành, biểu thuế lũy tiến từng phần đang áp dụng với thu nhập từ tiền lương, tiền công gồm 7 bậc: 5%, 10%, 15%, 20%, 25%, 30% và 35%. Tuy nhiên, Bộ Tài chính cho rằng cách thiết kế này còn bất cập do số bậc nhiều, khoảng cách giữa các bậc hẹp. Điều này dễ khiến người nộp thuế rơi vào tình trạng “nhảy bậc” khi cộng dồn thu nhập cuối năm, phải quyết toán thêm dù số thuế phát sinh không đáng kể.

Bộ Tài chính cũng nhấn mạnh, cơ chế thuế suất lũy tiến từng phần là thông lệ quốc tế nhằm bảo đảm nguyên tắc công bằng theo chiều dọc: thu nhập càng cao, tỷ lệ thuế càng lớn. Tuy vậy, mỗi quốc gia có cách thiết kế số bậc và mức thu nhập chịu thuế khác nhau, tùy quan điểm xây dựng chính sách. Xu hướng gần đây ở một số nước là đơn giản hóa biểu thuế bằng việc cắt giảm số bậc.

Trên cơ sở đó, cơ quan soạn thảo đã nghiên cứu 2 phương án, đều rút gọn biểu thuế còn 5 bậc nhưng với cách phân chia mức thu nhập khác nhau. Trong dự thảo mới nhất, Bộ Tài chính trình Chính phủ phương án rút gọn còn 5 bậc, song giữ nguyên mức thuế suất cao nhất 35% cho thu nhập tính thuế trên 100 triệu đồng/tháng.

So sánh biểu thuế TNCN hiện hành và dự thảo sửa đổi:

Như vậy, biểu thuế mới rút còn 5 bậc, giãn cách rộng hơn, giúp hạn chế tình trạng “nhảy bậc” khi quyết toán cuối năm, trong khi mức trần 35% vẫn giữ nguyên.

2. Đề xuất nâng giảm trừ gia cảnh lên 15,5 triệu đồng/tháng

Trong dự thảo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh, Bộ Tài chính đưa ra hai phương án lấy ý kiến:

- Phương án 1: giảm trừ cho người nộp thuế 13,3 triệu đồng/tháng, cho mỗi người phụ thuộc 5,3 triệu đồng/tháng.

- Phương án 2: nâng giảm trừ cho người nộp thuế lên 15,5 triệu đồng/tháng và cho người phụ thuộc 6,2 triệu đồng/tháng.

Theo Bộ Tài chính, căn cứ của đề xuất là chỉ số giá tiêu dùng (CPI) từ năm 2020 đến hết năm nay ước tăng trên 21,2%. Đồng thời, nhiều cử tri cũng kiến nghị mức giảm trừ nên điều chỉnh trong khoảng 15 – 18 triệu đồng/tháng để phù hợp với chi phí sinh hoạt.

Bộ Tài chính lựa chọn phương án 2 vì theo tính toán, phần lớn người nộp thuế ở bậc 1 sẽ được miễn thuế, chiếm khoảng 95% số người thuộc diện này. Ngoài ra, một số cá nhân đang ở bậc 2 cũng sẽ chuyển sang diện không phải nộp thuế hoặc chỉ nộp ở bậc 1, góp phần giảm gánh nặng cho người có thu nhập trung bình.

3. Nâng giảm trừ gia cảnh, người nộp thuế được lợi rõ rệt

Theo phương án nâng mức giảm trừ gia cảnh mà Bộ Tài chính lựa chọn, nhiều đối tượng nộp thuế sẽ được hưởng lợi rõ rệt. Người có thu nhập 15 triệu đồng/tháng sau khi trừ các khoản bảo hiểm bắt buộc (xã hội, y tế, thất nghiệp) sẽ không phải đóng thuế thu nhập cá nhân. Với mức thu nhập 20 triệu đồng, số thuế phải nộp chỉ khoảng 120.000 đồng/tháng.

Trường hợp có người phụ thuộc, số tiền thuế càng giảm. Cụ thể, cá nhân nhận lương 25 triệu đồng/tháng và nuôi 1 người phụ thuộc chỉ phải nộp 33.750 đồng, còn nếu thu nhập đạt 35 triệu thì số thuế khoảng 265.000 đồng.

Trong thực tế, nếu người lao động còn có thêm các khoản trợ cấp, phụ cấp hoặc tham gia bảo hiểm hưu trí tự nguyện, khoản này sẽ được khấu trừ trước khi tính thuế, dẫn đến số thuế thực nộp có thể thấp hơn, thậm chí không phát sinh.

Với cách tính mới, hơn 95% cá nhân thuộc bậc 1 hiện nay sẽ chuyển sang diện không phải nộp thuế. Đồng thời, nhiều người ở bậc 2 sẽ được đẩy xuống bậc 1 hoặc miễn hẳn nghĩa vụ thuế. Các nhóm thu nhập cao hơn cũng được giảm số thuế phải nộp so với biểu thuế hiện hành, qua đó góp phần giảm gánh nặng cho người lao động.

Dự thảo sửa đổi thuế thu nhập cá nhân với việc rút gọn biểu thuế còn 5 bậc và nâng mức giảm trừ gia cảnh lên 15,5 triệu đồng đang nhận được nhiều sự quan tâm. Đây được xem là bước điều chỉnh nhằm tạo sự minh bạch, giảm gánh nặng cho người nộp thuế và phù hợp hơn với biến động thu nhập, chi phí sinh hoạt hiện nay. Quy định cuối cùng sẽ được quyết định sau khi hoàn tất quá trình lấy ý kiến và ban hành chính thức.

Dương Thúy.