Bắt đầu từ ngày 01/01/2026, cơ chế thuế khoán sẽ chính thức chấm dứt, toàn bộ hộ kinh doanh phải chuyển sang tự kê khai theo doanh thu thực tế. Việc chuyển đổi được triển khai theo lộ trình tại Quyết định 3389/QĐ-BTC năm 2025 của Bộ Tài chính, đặt yêu cầu chuẩn hóa dữ liệu, áp dụng hóa đơn điện tử và thực hiện nghĩa vụ thuế theo mô hình quản lý mới. Vậy bắt đầu từ 2026, hộ kinh doanh khai thuế như thế nào?

1. Từ 2026, hộ kinh doanh phải kê khai thuế thế nào?

Theo lộ trình chuyển đổi được Bộ Tài chính phê duyệt tại Quyết định 3389/QĐ-BTC năm 2025, toàn bộ hộ kinh doanh sẽ chấm dứt cơ chế thuế khoán từ ngày 01/01/2026 và chuyển sang phương pháp tự kê khai theo doanh thu thực tế.

Chủ trương này được hình thành từ nền tảng chính sách của Trung ương. Cụ thể, Nghị quyết 68-NQ/TW ngày 04/5/2025 của Bộ Chính trị đã đặt ra yêu cầu loại bỏ hình thức khoán thuế đối với hộ kinh doanh.

Tiếp đó, Chính phủ và Quốc hội ban hành loạt văn bản hoàn thiện khung pháp lý, gồm Nghị quyết 198/2025/QH15, Nghị quyết 138/NQ-CP và Nghị quyết 139/NQ-CP, làm rõ định hướng quản lý mới dựa trên doanh thu thực tế.

Trong phần mục tiêu của Đề án kèm theo Quyết định 3389/QĐ-BTC, Bộ Tài chính cũng xác định rõ việc chuyển toàn bộ hộ kinh doanh sang cơ chế tự khai – tự nộp bắt đầu từ năm 2026.

Như vậy, từ 01/01/2026, hộ kinh doanh sẽ phải kê khai thuế theo phương pháp tự xác định doanh thu, tự lập hồ sơ và nộp nghĩa vụ thuế theo quy định mới thay cho cơ chế khoán trước đây.

2. Quy định phân nhóm và kê khai thuế theo từng mức doanh thu đối với hộ kinh doanh

Theo Quyết định 3389/QĐ-BTC, Bảng 2 Phụ lục về mô hình quản lý thuế đối với hộ, cá nhân kinh doanh quy định việc phân nhóm doanh thu và xác định nghĩa vụ thuế theo 3 nhóm: Nhóm 1 (≤ 200 triệu), Nhóm 2 (200 triệu – 3 tỷ), Nhóm 3 (> 3 tỷ).

Dưới đây là bảng tổng hợp đầy đủ, dễ đọc:

Bảng cách tính thuế và nghĩa vụ quản lý theo 3 nhóm doanh thu hộ kinh doanh từ 2026:

3. 5 Lưu ý quan trọng về khai thuế hộ kinh doanh từ năm 2026

Từ 2026, việc khai thuế của hộ kinh doanh được chuẩn hóa theo mô hình quản lý mới, trong đó thời điểm khai, nơi tiếp nhận và cách thức thực hiện đều có quy định thống nhất. Một số nội dung đáng chú ý gồm:

(1) Khai theo tháng hay theo quý?

- Hộ thuộc nhóm 1 khai doanh thu 2 lần/năm để cơ quan thuế xác định nghĩa vụ phải nộp.

- Nhóm 2 khai thuế theo quý, đồng thời thực hiện quyết toán năm.

- Nhóm 3 khai theo tháng nếu doanh thu năm vượt 50 tỷ đồng, còn lại khai theo quý; mọi trường hợp đều phải quyết toán năm.

(2) Hộ kinh doanh khai thuế ở đâu?

Tất cả hồ sơ được nộp tại Chi cục Thuế nơi đặt địa điểm kinh doanh hoặc nơi cư trú (tùy loại hình hộ), theo đúng hướng dẫn tại mô hình quản lý ban hành kèm Quyết định 3389/QĐ-BTC. Hồ sơ có thể nộp trực tiếp, gửi qua bưu chính hoặc nộp điện tử trên cổng thuế điện tử dành cho hộ kinh doanh.

(3) Hồ sơ khai thuế gồm những gì?

Tờ khai thuế GTGT, thuế TNCN theo kỳ; báo cáo hóa đơn; bảng kê doanh thu; chứng từ thanh toán qua ngân hàng đối với trường hợp phải mở tài khoản riêng; cùng các phụ lục kèm theo theo từng nhóm doanh thu.

(4) Cách xác định doanh thu để khai thuế

Doanh thu kê khai là tổng số tiền bán hàng, cung ứng dịch vụ thực tế phát sinh, bao gồm cả khoản thu qua ví, qua nền tảng thương mại điện tử và hóa đơn máy tính tiền. Hộ thuộc nhóm 3 phải xác định đầy đủ chi phí hợp lệ để tính thu nhập tính thuế.

(5) Trường hợp phải khai điều chỉnh

Nếu doanh thu biến động lớn trong năm, hộ kinh doanh phải khai bổ sung để điều chỉnh số thuế phải nộp, tương ứng với từng nhóm quản lý.

Từ 2026, hộ kinh doanh chuyển sang cơ chế tự khai, tự nộp theo mô hình 3 nhóm doanh thu, kèm yêu cầu sử dụng hóa đơn điện tử, khai theo tháng hoặc quý và quyết toán cuối năm tùy trường hợp.

Việc bỏ thuế khoán giúp thống nhất quản lý và nâng cao minh bạch. Chỉ cần nắm rõ nghĩa vụ khai thuế và chuẩn bị công cụ hỗ trợ phù hợp, hộ kinh doanh có thể thích ứng dễ dàng với phương thức kê khai mới.

Dương Thúy.