Thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) là một trong những nguồn thu quan trọng của ngân sách nhà nước. Mức phạt kê khai sai thuế TNDN được năm 2025 được quy định tại Nghị định 125/2020/NĐ-CP ngày 19/10/2020 của Chính phủ. Doanh nghiệp cần nắm rõ để tránh các sai phạm gây thiệt hại về tài chính.

1. Quy định về thuế TNDN

Thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) là thuế đánh vào doanh nghiệp, các tổ chức kinh tế có thu nhập chịu thuế theo quy định của Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành (văn bản hợp nhất 01/VBHN-VPQH ngày 30/01/2023). Thu nhập chịu thuế bao gồm: 

- Thu nhập từ hoạt động sản xuất, kinh doanh hàng hóa dịch vụ

- Thu nhập từ hoạt động dịch vụ 

- Thu nhập khác của doanh nghiệp (quy định tại Khoản 2, Điều 3, Văn bản hợp nhất 01/VBHN-VPQH) gồm: 

+ Thu nhập từ chuyển nhượng vốn/ quyền góp vốn; 

+ Thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản/dự án đầu tư/quyền tham gia dự án đầu tư…;

+ Thu nhập từ quyền sở hữu trí tuệ; 

+ Thu nhập từ quyền sử dụng tài sản, quyền sở hữu tài sản

+ Thu nhập từ chuyển nhượng, cho thuê, thanh lý tài sản, trong đó có các loại giấy tờ có giá; 

+ Thu nhập từ lãi tiền gửi, cho vay vốn, bán ngoại tệ; từ nợ khó đòi đã xóa nay đòi được; 

+ Thu nhập từ nợ phải trả không xác định được chủ; 

+ Khoản thu nhập từ kinh doanh của những năm trước bị bỏ sót và các khoản thu nhập khác

Thuế TNDN là thuế trực thu được tính căn cứ trên thu nhập tính thuế của doanh nghiệp và mức thuế suất thuế TNDN. Cụ thể:

Trong đó:

Thuế suất thuế TNDN thông thường được tính là 20% trên thu nhập tính thuế. Tuy nhiên, một số trường hợp đặc biệt doanh nghiệp có thể đóng mức thuế suất từ 35% - 50%. Doanh nghiệp bắt buộc phải kê khai thuế TNDN theo quy định tại Thông tư 80/2021/TT-BTC ngày 29/9/2021.

2. Hành vi vi phạm về thuế TNDN

Căn cứ theo Khoản 1, Điều 142, Luật Quản lý thuế 2019 hành vi khai sai dẫn đến thiếu số tiền thuế TNDN phải nộp hoặc tăng số tiền thuế TNDN được miễn, giảm, hoàn bao gồm:

(1) Khai sai căn cứ tính thuế TNDN

Doanh nghiệp khai sai căn cứ tính thuế hoặc số tiền thuế được khấu trừ hoặc xác định sai trường hợp được miễn, giảm, hoàn thuế nhưng các nghiệp vụ kinh tế đã được phản ánh đầy đủ trên hệ thống sổ kế toán, trên các hóa đơn, chứng từ hợp pháp;

(2) Số liệu không trùng khớp

Trường hợp doanh nghiệp đã lập hồ sơ xác định giá thị trường hoặc đã lập tờ khai giao dịch liên kết nhưng cơ quan quản lý thuế, cơ quan có thẩm quyền khi thanh tra, kiểm tra kết luận số liệu thanh tra, kiểm tra khác với số liệu đã khai. Việc số liệu không trùng khớp dẫn đến thiếu số tiền thuế TNDN phải nộp hoặc tăng số tiền thuế TNDN được miễn, giảm, hoàn.

(3) Sử dụng hóa đơn, chứng từ không hợp pháp

Hành vi sử dụng hóa đơn, chứng từ không hợp pháp hoặc sử dụng không hợp pháp hóa đơn để hạch toán giá trị hàng hóa, dịch vụ mua vào nhưng người mua hàng hóa, dịch vụ sử dụng hóa đơn, chứng từ không hợp pháp chứng minh được lỗi vi phạm sử dụng hóa đơn không hợp pháp thuộc về bên bán hàng.

3. Mức phạt kê khai sai thuế TNDN

Kê khai thuế TNDN là nghĩa vụ bắt buộc của các doanh nghiệp hoạt động tại Việt Nam. Tuy nhiên, trong quá trình kê khai, không ít doanh nghiệp gặp phải những sai sót, dẫn đến việc kê khai sai thuế TNDN. Mức phạt kê khai sai thuế TNDN được quy định tại Điều 12, Điều 16, Nghị định 125/2020/NĐ-CP:

3.1. Xử phạt hành vi khai sai thuế TNDN không dẫn đến tăng số tiền thuế được miễn, giảm, hoàn

Căn cứ theo Điều 12, Nghị định 125/2020/NĐ-CP, mức xử phạt hành vi khai sai, khai không đầy đủ các nội dung trong hồ sơ thuế không dẫn đến thiếu số tiền thuế phải nộp hoặc không dẫn đến tăng số tiền thuế được miễn, giảm, hoàn như sau:

- Phạt tiền từ 500.000 - 1.500.000 đồng: áp dụng đối với hành vi khai sai, khai không đầy đủ các chỉ tiêu trong hồ sơ thuế nhưng không liên quan đến xác định nghĩa vụ thuế

- Phạt tiền từ 1.500.000 - 2.500.000 đồng: áp dụng đối với hành vi khai sai, khai không đầy đủ các chỉ tiêu trên tờ khai thuế, các phụ lục kèm theo tờ khai thuế nhưng không liên quan đến xác định nghĩa vụ thuế.

- Phạt tiền từ 5.000.000 - 8.000.000 đồng: áp dụng đối với một trong các hành vi sau đây:

+ Khai sai, khai không đầy đủ các chỉ tiêu liên quan đến xác định nghĩa vụ thuế trong hồ sơ thuế;

+ Hành vi quy định tại Khoản 3, Điều 16 và Khoản 7, Điều 17 của Nghị định 125/2020/NĐ-CP.

Ngoài việc bị xử phạt hành chính, doanh nghiệp còn bị áp dụng các biện pháp khắc phục hậu quả bao gồm:

- Buộc khai lại và nộp bổ sung các tài liệu trong hồ sơ thuế đối với hành vi khai sai, khai không đầy đủ các chỉ tiêu trên hồ sơ khai thuế;

- Buộc điều chỉnh lại số lỗ, số thuế giá trị gia tăng đầu vào được khấu trừ chuyển kỳ sau (nếu có).

3.2. Xử phạt hành vi khai sai dẫn đến thiếu số tiền thuế phải nộp hoặc tăng số tiền thuế được miễn, giảm, hoàn

Căn cứ theo quy định tại Điều 16, Nghị định 125/2020/NĐ-CP, mức xử phạt hành vi khai sai dẫn đến thiếu số tiền thuế TNDN phải nộp hoặc tăng số tiền thuế được miễn, giảm, hoàn là 20% số tiền thuế TNDN khai thiếu hoặc số tiền thuế TNDN đã được miễn, giảm, hoàn cao hơn so với quy định đối với một trong các hành vi sau đây:

- Khai sai căn cứ tính thuế TNDN hoặc số tiền thuế được khấu trừ hoặc xác định sai trường hợp được miễn, giảm, hoàn thuế nhưng các nghiệp vụ kinh tế đã được phản ánh đầy đủ trên hệ thống sổ kế toán, hóa đơn, chứng từ hợp pháp;

- Khai sai không thuộc trường hợp nêu trên nhưng người nộp thuế đã tự giác kê khai bổ sung và nộp đủ số tiền thuế thiếu trước thời điểm cơ quan thuế kết thúc thời hạn thanh tra, kiểm tra thuế tại trụ sở người nộp thuế;

- Khai sai đã bị cơ quan có thẩm quyền lập biên bản vi phạm, nhưng người nộp thuế vi phạm hành chính lần đầu về hành vi trốn thuế, đã khai bổ sung và nộp đủ số tiền thuế trước thời điểm cơ quan có thẩm quyền ra quyết định xử phạt và cơ quan thuế đã lập biên bản ghi nhận để xác định là hành vi khai sai dẫn đến thiếu thuế;

- Khai sai đối với giao dịch liên kết nhưng người nộp thuế đã lập hồ sơ xác định giá thị trường hoặc đã lập và gửi cơ quan thuế các phụ lục theo quy định về quản lý thuế đối với doanh nghiệp có giao dịch liên kết;

- Sử dụng hóa đơn, chứng từ không hợp pháp nhưng khi cơ quan thuế thanh tra, kiểm tra phát hiện, người mua chứng minh được lỗi vi phạm sử dụng hóa đơn, chứng từ không hợp pháp thuộc về bên bán hàng và người mua đã hạch toán kế toán đầy đủ theo quy định.

Ngoài ra, doanh nghiệp sẽ phải áp dụng các biện pháp khắc phục hậu quả gồm:

- Buộc nộp đủ số tiền thuế thiếu, số tiền thuế được hoàn, miễn, giảm cao hơn quy định và tiền chậm nộp tiền thuế vào ngân sách nhà nước. Trường hợp đã quá thời hiệu xử phạt thì doanh nghiệp không bị xử phạt theo quy định thì doanh nghiệp phải nộp đủ số tiền thuế thiếu, số tiền thuế được hoàn, miễn, giảm cao hơn quy định và tiền chậm nộp tiền thuế vào ngân sách nhà nước theo thời hạn quy định.

- Buộc điều chỉnh lại số lỗ, số thuế giá trị gia tăng đầu vào được khấu trừ chuyển kỳ sau (nếu có).

4. Một số lỗi sai thường gặp và các biện pháp giảm thiểu việc kê khai sai thuế TNDN

Có rất nhiều các nguyên nhân dẫn đến việc kê khai sai thuế TNDN, một số lỗi thường gặp như:

- Kê khai sai doanh thu, chi phí.

- Không kê khai đầy đủ các khoản thu nhập chịu thuế.

- Tính sai thuế suất.

- Không kê khai các khoản thuế được miễn, giảm.

- Nộp chậm, nộp thiếu hồ sơ thuế.

Các biện pháp giảm thiểu lỗi dẫn đến kê khai sai thuế TNDN:

- Xây dựng quy trình kiểm soát nội bộ chặt chẽ.

- Thường xuyên đào tạo, nâng cao trình độ chuyên môn cho nhân viên kế toán.

- Sử dụng phần mềm hỗ trợ kê khai thuế.

Trên đây là thông tin về mức phạt kê khai sai thuế TNDN. Việc kê khai sai thuế TNDN không chỉ gây ảnh hưởng đến uy tín của doanh nghiệp mà còn có thể dẫn đến những khoản phạt không nhỏ.

Do đó doanh nghiệp cần cẩn trọng khi thực hiện khai thuế TNDN. Lưu ý tổ chức hệ thống kế toán, hóa đơn, chứng từ một cách khoa học và kiểm tra, rà soát kỹ lưỡng các số liệu trước khi kê khai để tránh rủi ro.

Thu Hương