Thực hiện kiểm toán báo cáo tài chính đóng vai trò quan trọng trong việc xác minh các số liệu phục vụ cho quá trình ra quyết định của các nhà quản trị trong sản xuất kinh doanh hoặc phục vụ cho các đối tượng có nhu cầu sử dụng thông tin khác. Vậy kiểm toán báo cáo tài chính là gì, quy trình thực hiện như thế nào?

Kiểm toán báo cáo tài chính.

1. Kiểm toán báo cáo tài chính là gì

Kiểm toán báo cáo tài chính được sử dụng phổ biến trong hoạt động kế toán kiểm toán. Để hiểu rõ kiểm toán báo cáo tài chính là gì trước tiên cần hiểu rõ kiểm toán là gì.

1.1. Kiểm toán

Kiểm toán có thể hiểu một cách đơn giản, kiểm toán là hoạt động kiểm tra, xác minh tính trung thực, chính xác của báo cáo tài chính. Thông qua kiểm toán có thể cung cấp những thông tin chính xác nhất về tình hình tài chính của doanh nghiệp, tổ chức…
Có 3 loại kiểm toán là: Kiểm toán nhà nước; Kiểm toán độc lập; Kiểm toán nội bộ. Tùy vào đối tượng mà áp dụng các hình thức kiểm toán phù hợp nhằm hướng đến mục đích của đơn vị, doanh nghiệp, nhà nước.
>> Tham khảo: Mục tiêu của kiểm toán báo cáo tài chính.

1.2. Kiểm toán báo cáo tài chính là gì?

Báo cáo tài chính doanh nghiệp là tổng hợp các thông tin kinh tế, tài chính được kế toán viên trình bày dưới dạng các bảng biểu, cung cấp thông tin về tình hình tài chính, tình hình kinh doanh, các luồng tiền doanh nghiệp. Các thông tin trong báo cáo tài chính cần đảm bảo trung thực và chính xác do đó người ta thực hiện kiểm toán báo cáo tài chính.
Có thể hiểu kiểm toán báo cáo tài chính là công việc được thực hiện bởi các kiểm toán viên cùng trợ lý kiểm toán tiến hành thu thập các thông tin, bằng chứng kiểm toán để đánh giá về báo cáo tài chính được kiểm toán. Việc kiểm toán này nhằm mục đích đưa ra các ý kiến về mức độ trung thực, hợp lý của báo cáo tài chính so với các chuẩn mực đang được áp dụng.
Báo cáo tài chính bao gồm:
- Tờ khai quyết toán thuế (có thể bao gồm nhiều tờ khai thu nhập của công ty, cá nhân)
- Báo cáo tài chính gồm:
+ Bảng cân đối kế toán (mẫu B01-DN)
+ Bảng kết quả hoạt động kinh tế, kinh doanh (mẫu B02-DN)
+ Bảng lưu chuyển tiền tệ (mẫu B03-DN)
+ Bảng thuyết minh báo cáo tài chính của công ty (mẫu B09-DN)
Kiểm toán báo cáo tài chính phục vụ cho các đối tượng có nhu cầu sử dụng thông tin trên bản báo cáo tài chính của doanh nghiệp, đơn vị. Trong đó, hệ thống chuẩn mực kế toán và kiểm toán chính là thước đo đánh giá kiểm toán báo cáo tài chính.

2. Vai trò của kiểm toán báo cáo tài chính

Thực tế, báo cáo tài chính cung cấp các thông tin quan trọng về tình hình tài chính, tình hình kinh doanh và các luồng tiền của  một doanh nghiệp, đơn vị. Các thông tin được sử dụng để các nhà quản trị, các doanh nhân đưa ra quyết định trong hoạt động sản xuất kinh doanh, hợp tác…

Kiểm toán báo cáo tài chính đóng vai trò xác minh số liệu.

Kiểm toán báo cáo tài chính đóng vai trò xác định thông tin của báo cáo tài chính là trung thực, chính xác căn cứ trên hệ thống chuẩn mực kế toán và kiểm toán. Kiểm toán tài chính giúp cho các đối tượng có nhu cầu sử dụng thông tin trên bản báo cáo tài chính của doanh nghiệp, đơn vị đưa ra những quyết định đúng đắn, chính xác nhất hạn chế được rủi ro.
Bên cạnh đó, kiểm toán báo cáo tài chính còn đóng vai trò như một hành lang pháp lý để các doanh nghiệp, đơn vị không vi phạm quy định về kế toán, làm sai lệch báo cáo để trục lợi bất chính.
>> Có thể bạn quan tâm: Hóa đơn điện tử, Tra cứu hóa đơn điện tử.

3. Quy trình kiểm toán báo cáo tài chính doanh nghiệp cần nắm được

Trên thực tế không phải doanh nghiệp đơn vị nào cũng cần kiểm toán báo cáo tài chính. Tuy nhiên, nếu thuộc các doanh nghiệp, đơn vị bắt buộc phải kiểm toán báo cáo tài chính cần nắm được quy trình kiểm toán báo cáo tài chính.

3.1. Đối tượng kiểm toán báo cáo tài chính

Căn cứ theo quy định tại Điều 37, Luật Kiểm toán độc lập ngày 29/03/2011 và Điều 15 của Nghị định số 17/2012/NĐ-CP ngày 13/02/2012 hướng dẫn Luật Kiểm toán độc lập thì báo cáo tài chính của các đối tượng sau đây bắt buộc phải kiểm toán

• Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài.
• Tổ chức tín dụng được thành lập và hoạt động theo Luật các tổ chức tín dụng, bao gồm cả chi nhánh ngân hàng nước ngoài tại Việt Nam.
• Tổ chức tài chính, doanh nghiệp bảo hiểm, doanh nghiệp tái bảo hiểm, doanh nghiệp môi giới bảo hiểm, chi nhánh doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ nước ngoài.
• Doanh nghiệp nhà nước, trừ doanh nghiệp nhà nước hoạt động trong lĩnh vực thuộc bí mật nhà nước theo quy định.
• Công ty đại chúng, tổ chức phát hành và tổ chức kinh doanh chứng khoán.
• Báo cáo quyết toán dự án hoàn thành của Doanh nghiệp, tổ chức thực hiện dự án quan trọng quốc gia, dự án nhóm A sử dụng vốn nhà nước, trừ các dự án trong lĩnh vực thuộc bí mật nhà nước theo quy định.
• Doanh nghiệp, tổ chức mà các tập đoàn, tổng công ty mà Nhà nước nắm giữ từ 20% quyền biểu quyết trở lên tại thời điểm cuối năm tài chính.
• Doanh nghiệp kiểm toán, chi nhánh doanh nghiệp kiểm toán nước ngoài tại Việt Nam.
• Doanh nghiệp mà các tổ chức niêm yết, tổ chức phát hành và tổ chức kinh doanh chứng khoán nắm giữ từ 20% quyền biểu quyết trở lên tại thời điểm cuối năm tài chính.
• Báo cáo tài chính hàng năm của dự án tài trợ bằng nguồn vốn ODA, nguồn vốn vay ưu đãi (phải được kiểm toán bởi Kiểm toán nhà nước hoặc Kiểm toán độc lập theo thỏa thuận với nhà tài trợ theo Điều 26, Thông tư số 218/2013/TT-BTC ngày 31/12/2013 của Bộ Tài chính).

Trường hợp không thực hiện kiểm toán báo cáo tài chính theo quy định doanh nghiệp và đơn vị có thể bị phạt tiền từ từ 40.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng theo Khoản 3, Điều 53, Nghị định số 41/2018/NĐ-CP ngày 12/03/2018 của Chính phủ.

3.2. Quy trình kiểm toán báo cáo tài chính

Thông thường báo cáo tài chính của các doanh nghiệp, đơn vị sẽ được kiểm toán bởi các kiểm toán viên. Các kiểm toán viên có thể làm việc tại doanh nghiệp kiểm toán, chi nhánh doanh nghiệp kiểm toán nước ngoài tại Việt Nam.
Mỗi kiểm toán viên xây dựng được quy trình kiểm toán cụ thể để thu thập được đầy đủ thông tin làm căn cứ kết luận về tính trung thực của báo cáo tài chính.

Quy trình kiểm toán báo cáo tài chính.

Lưu ý:
Kiểm toán viên là người được cấp chứng chỉ kiểm toán viên theo quy định của pháp luật hoặc người có chứng chỉ của nước ngoài được Bộ Tài chính công nhận và đạt kỳ thi sát hạch về pháp luật Việt Nam (Theo Khoản 2, Điều 5, Luật Kiểm toán độc lập 2011).
Quy trình kiểm toán báo cáo tài chính thông thường gồm 3 bước như sau: Lập kế hoạch => Thực hiện kiểm toán => Tổng hợp, kết luận và hình thành ý kiến kiểm toán.
>> Tham khảo: Báo cáo tài chính giữa niên độ.

3.2.1. Lập kế hoạch kiểm toán báo cáo tài chính

Các kiểm toán viên hoặc công ty kiểm toán lập kế hoạch kiểm toán chi tiết, rõ ràng. Đưa ra mô tả rõ ràng phạm vi dự kiến và cách thức tiến hành kiểm toán. Đồng thời nhận định và đánh giá rủi ro nếu có sai sót trọng yếu do gian lận hoặc nhầm lẫn ở cấp độ báo cáo tài chính và cấp độ cơ sở dẫn liệu.

3.2.2. Thực hiện kiểm toán báo cáo tài chính      

Kiểm toán viên tiến hành thủ tục kiểm soát, phân tích, kiểm tra chi tiết dựa trên kết quả đánh giá của hệ thống kiểm soát nội bộ khách hàng. Với mỗi đối tượng cụ thể kiểm toán viên sẽ thực hiện theo phương pháp kỹ thuật đặc thù tương ứng từ đó thu thập số liệu chính xác.

3.2.3. Tổng hợp và hình thành ý kiến

Sau khi phân tích và đánh giá, các kiểm toán viên sẽ đưa ra kết luận ghi trong báo cáo hoặc biên bản kiểm toán. Kết quả có thể là chấp nhận toàn phần hoặc không chấp nhận toàn phần.
Trên đây là một vài thông tin về kiểm toán báo cáo tài chính và quy trình thực hiện kiểm toán báo cáo tài chính. Doanh nghiệp cần nắm rõ để đảm bảo thực hiện việc kiểm toán đầy đủ đúng quy trình tránh rủi ro cho doanh nghiệp, đơn vị của mình.
Ngoài ra, quý doanh nghiệp có nhu cầu tìm hiểu về phần mềm hóa đơn điện tử E-invoice, vui lòng liên hệ ngay với chúng tôi để được tư vấn:
CÔNG TY PHÁT TRIỂN CÔNG NGHỆ THÁI SƠN

• Địa chỉ: Số 15 Đặng Thùy Trâm – Cầu Giấy – Hà Nội
• Tổng đài HTKH: 1900 4767 – 1900 4768
• Tel : 024.37545222
• Fax: 024.37545223
• Website: https://einvoice.vn/
• Fanpage: Hóa đơn điện tử Einvoice.