Bắt đầu từ ngày 1/10, Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo được áp dụng, tạo thêm hành lang pháp lý mới để hỗ trợ phát triển lĩnh vực nghiên cứu và ứng dụng công nghệ. Một điểm nổi bật là quy định mở rộng diện miễn thuế, trong đó có thêm 3 khoản thu nhập không phải chịu thuế thu nhập cá nhân, góp phần khuyến khích cá nhân tham gia vào hoạt động đổi mới sáng tạo.

1. Bổ sung 3 khoản thu nhập miễn thuế TNCN từ ngày 1/10/2025

Ngày 27/06/2025, Quốc hội thông qua Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo 2025, có hiệu lực từ ngày 01/10/2025. Tại Khoản 3, Điều 71 của Luật này, đã bổ sung thêm các Khoản 18, 19, 20 vào sau Khoản 17, Điều 4, Luật Thuế thu nhập cá nhân 2007 (đã được sửa đổi, bổ sung theo Luật số 71/2014/QH13), qua đó chính thức mở rộng diện miễn thuế thu nhập cá nhân với 03 khoản mới, gồm:

(1) Thu nhập từ tiền lương, tiền công phát sinh khi thực hiện nhiệm vụ khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo.

(2) Thu nhập từ quyền tác giả của nhiệm vụ khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo khi kết quả nghiên cứu được thương mại hóa theo quy định của pháp luật về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và pháp luật về sở hữu trí tuệ.

(3) Thu nhập của cá nhân tham gia hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo, bao gồm: nhà đầu tư cá nhân, chuyên gia làm việc cho dự án khởi nghiệp, sáng lập viên doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo và nhà đầu tư cá nhân góp vốn vào quỹ đầu tư mạo hiểm.

Quy định này nhằm khuyến khích nghiên cứu, phát triển công nghệ và thúc đẩy đổi mới sáng tạo gắn với thương mại hóa kết quả nghiên cứu, đồng thời tạo điều kiện thu hút nguồn lực cho các dự án khởi nghiệp.

2. Một số trường hợp khác được miễn, giảm thuế TNCN trong dự thảo luật mới

Bên cạnh việc bổ sung 3 khoản thu nhập mới được miễn thuế theo Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo, Dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân thay thế Luật 2007 công bố ngày 17/07/2025 cũng mở rộng thêm nhiều trường hợp đặc thù.

Các quy định này tập trung vào việc hỗ trợ người nộp thuế khi gặp khó khăn khách quan và khuyến khích phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, cụ thể gồm:

- Người nộp thuế bị ảnh hưởng bởi thiên tai, hỏa hoạn, tai nạn hoặc mắc bệnh hiểm nghèo được xem xét giảm số thuế tương ứng với thiệt hại, nhưng không vượt quá mức phải nộp.

- Thu nhập từ tiền lương, tiền công của chuyên gia nước ngoài làm việc tại dự án ODA không hoàn lại, chương trình phi chính phủ nước ngoài tại Việt Nam; cũng như của công dân Việt Nam làm việc tại cơ quan đại diện các tổ chức thuộc Liên Hợp Quốc sẽ được miễn thuế.

- Chuyên gia, nhà khoa học hợp tác với doanh nghiệp khởi nghiệp, trung tâm đổi mới sáng tạo, trung tâm nghiên cứu và phát triển hoặc tổ chức trung gian hỗ trợ khởi nghiệp được miễn thuế trong 2 năm đầu, và tiếp tục được giảm 50% trong 4 năm kế tiếp.

- Cá nhân là nhân lực công nghệ cao làm việc trong các doanh nghiệp, dự án thuộc lĩnh vực công nghệ cao, CNTT, đổi mới sáng tạo, khoa học công nghệ, chuyển đổi số và ngành ưu tiên sẽ được giảm một nửa số thuế TNCN phải nộp từ tiền lương, tiền công.

Những đề xuất này cho thấy định hướng mới của chính sách thuế: vừa bảo đảm an sinh xã hội, vừa khuyến khích phát triển khoa học công nghệ và hệ sinh thái đổi mới sáng tạo tại Việt Nam.

3. Thời hạn xử lý hồ sơ miễn, giảm thuế TNCN

Theo Khoản 1, Điều 64, Thông tư 80/2021/TT-BTC, thời gian giải quyết hồ sơ miễn, giảm thuế thu nhập cá nhân được quy định như sau:

- Thông thường: Trong vòng 30 ngày kể từ khi tiếp nhận đủ hồ sơ hợp lệ, cơ quan thuế phải ban hành quyết định miễn, giảm thuế hoặc có văn bản trả lời, nêu rõ lý do trường hợp không thuộc diện áp dụng.

- Trường hợp cần xác minh thực tế: Nếu cơ quan thuế phải tiến hành kiểm tra để có căn cứ, thời hạn giải quyết được kéo dài tối đa 40 ngày tính từ ngày nhận đủ hồ sơ.

- Theo cơ chế một cửa liên thông: Khi hồ sơ miễn, giảm thuế được nộp đồng thời với hồ sơ khai thuế qua cơ chế này, trong vòng 05 ngày làm việc, cơ quan thuế sẽ xác định số thuế được miễn, giảm hoặc có văn bản thông báo lý do từ chối.

Tùy từng trường hợp cụ thể, thời hạn giải quyết hồ sơ miễn, giảm thuế TNCN có thể là 05, 30 hoặc 40 ngày, đảm bảo minh bạch và đúng quy định pháp luật.

Việc bổ sung thêm 3 khoản thu nhập được miễn thuế TNCN từ ngày 1/10/2025 cho thấy định hướng rõ ràng của Nhà nước trong việc khuyến khích nghiên cứu, thương mại hóa sản phẩm khoa học và hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp.

Chính sách này không chỉ góp phần giảm gánh nặng thuế cho cá nhân trực tiếp tham gia mà còn tạo động lực thu hút nhân lực chất lượng cao, nhà đầu tư và chuyên gia vào các lĩnh vực công nghệ, đổi mới sáng tạo. Qua đó, hệ thống pháp luật thuế trở thành công cụ quan trọng thúc đẩy phát triển kinh tế tri thức tại Việt Nam.

Dương Thúy.