Tại buổi họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 7/2025 chiều 7/8, vấn đề điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh theo từng địa bàn, đặc biệt là Hà Nội và TP.HCM với chi phí sinh hoạt cao, đã được đặt ra. Thứ trưởng Bộ Tài Chính Nguyễn Đức Chi cho biết phương án này chưa khả thi, do quy định theo vùng miền còn nhiều vướng mắc và khó triển khai trên thực tế.

1. Bộ Tài Chính lý giải cơ sở đề xuất nâng mức giảm trừ gia cảnh

Trong phần trao đổi với báo chí, vấn đề liên quan đến dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân đã được đặt ra, trong đó có phương án nâng mức giảm trừ gia cảnh lên khoảng 13,3 đến 15,5 triệu đồng. Cơ sở nào để Bộ Tài Chính lựa chọn mức điều chỉnh này và hiện phương án nào đang được ưu tiên?

Một số ý kiến cho rằng mức đề xuất mới vẫn chưa tương xứng với chi phí sinh hoạt thực tế, đặc biệt tại các đô thị lớn như Hà Nội và TP.HCM. Từ đó xuất hiện đề xuất áp dụng mức giảm trừ gia cảnh theo từng khu vực.

Trả lời vấn đề trên, Thứ trưởng Bộ Tài Chính Nguyễn Đức Chi cho biết quá trình nghiên cứu có nhiều quan điểm khác nhau và Bộ đang xem xét nhiều kịch bản trước khi xác định mức giảm trừ gia cảnh để tính thuế thu nhập cá nhân.

2. Khó triển khai giảm trừ gia cảnh riêng cho Hà Nội và TP.HCM

Về việc có nên tính mức giảm trừ gia cảnh theo khu vực, nhất là tại các thành phố có chi phí sinh hoạt cao như Hà Nội và TP.HCM, Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi cho biết: "Ngay tại TP HCM hay Hà Nội, phường khu vực trung tâm có chi phí sinh hoạt rất cao, nhưng các xã ở nông thôn lại khác"

Thực tế này cho thấy sự chênh lệch lớn về mức sống trong cùng một địa phương, khiến việc xác định mức giảm trừ gia cảnh riêng theo khu vực khó đảm bảo công bằng. Nếu lấy chuẩn theo vùng trung tâm đô thị thì sẽ bất lợi cho người dân ở ngoại thành; ngược lại, nếu áp dụng theo mức trung bình thì lại chưa phản ánh đúng chi phí thực tế của khu vực trung tâm.

Từ những vướng mắc trong việc áp dụng theo khu vực, Bộ Tài chính đã xây dựng hai phương án điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh trong dự thảo mới. Một là giữ cách tính theo chỉ số giá tiêu dùng (CPI) như hiện nay, hai là căn cứ vào tốc độ tăng của thu nhập bình quân đầu người.

Theo Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi, sau khi xin ý kiến rộng rãi, đa số ý kiến nghiêng về phương án thứ hai. Trên cơ sở đó, Bộ đề xuất nâng mức giảm trừ cho người nộp thuế lên 15,5 triệu đồng/tháng và cho mỗi người phụ thuộc là 6,2 triệu đồng/tháng.

Ông cũng cho biết, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục hoàn thiện dự thảo để báo cáo Chính phủ và trình Quốc hội xem xét tại kỳ họp tháng 10 tới. Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) dự kiến sẽ bao gồm nhiều nội dung quan trọng: điều chỉnh mức giảm trừ, thu gọn số bậc của biểu thuế lũy tiến từng phần, đồng thời rà soát các quy định về kỳ tính thuế, khấu trừ, thời điểm xác định thu nhập chịu thuế và trách nhiệm của cả tổ chức chi trả thu nhập lẫn người nộp thuế.

3. 2 phương án, 4 mức giảm trừ gia cảnh trong dự thảo mới

Bộ Tài chính đã xây dựng dự thảo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh khi tính thuế thu nhập cá nhân, dự kiến áp dụng từ kỳ tính thuế năm 2026.

Theo dự thảo, có hai phương án được đưa ra với tổng cộng bốn mức giảm trừ mới, thay thế quy định hiện hành tại Nghị quyết 954/2020/UBTVQH14:

- Phương án 1: Người nộp thuế được giảm trừ 13,3 triệu đồng/tháng (159,6 triệu đồng/năm); mỗi người phụ thuộc là 5,3 triệu đồng/tháng.

- Phương án 2: Người nộp thuế được giảm trừ 15,5 triệu đồng/tháng (186 triệu đồng/năm); mỗi người phụ thuộc là 6,2 triệu đồng/tháng.

Như vậy, dù ghi nhận chi phí sinh hoạt tại Hà Nội và TP.HCM cao hơn mặt bằng chung, Bộ Tài chính vẫn chưa tính đến việc áp dụng mức giảm trừ gia cảnh riêng cho hai đô thị này. Lý do được đưa ra là cơ chế phân chia theo khu vực khó đảm bảo công bằng, đồng thời phức tạp trong tổ chức thực hiện.

Dương Thúy.