Năm 2025, đánh dấu cột mốc quan trọng - Kỷ niệm 80 năm ngày truyền thống ngành Thuế Việt Nam (10/9/1945 – 10/9/2025). Trải qua chặng đường dài, ngành Thuế đã không ngừng trưởng thành, từng bước khẳng định vai trò nòng cốt trong việc huy động nguồn lực cho ngân sách nhà nước, trở thành “mạch máu” tài chính quốc gia, góp phần ổn định kinh tế - xã hội và thúc đẩy công cuộc đổi mới, hội nhập.

1. Bối cảnh thành lập

Ngày 2/09/1945, trên Quảng trường Ba Đình, Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc bản Tuyên ngôn Độc lập khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (nay là Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam) mở ra kỷ nguyên mới, kỷ nguyên của độc lập, tự do cho dân tộc.

Trong bối cảnh đất nước vừa giành độc lập, kinh tế kiệt quệ, ngân khố trống rỗng, Chính phủ lâm thời đã ban hành Sắc lệnh số 27, thành lập Sở Thuế quan và Thuế gián thu đây là cơ sở pháp lý quan trọng đặt nền móng cho ngành Thuế Việt Nam.

Từ những ngày đầu thành lập, Chủ tịch Hồ Chí Minh căn dặn “Thu thuế phải thu được lòng dân”. Lời dạy ấy trở thành kim chỉ nam cho mọi quyết sách, hành động của ngành Thuế trong suốt 80 năm qua, vừa đảm bảo nguồn lực quốc gia, vừa nuôi dưỡng sản xuất, đồng hành cùng nhân dân.

2. Các dấu mốc lịch sử đáng nhớ của ngành thuế

Trong hành trình 80 năm phát triển, ngành thuế Việt Nam, mỗi giai đoạn đều ghi dấu sự đổi thay mạnh mẽ về cơ chế, chính sách và phương thức quản lý, gắn liền với sự vận động của nền kinh tế đất nước. 

Cùng nhìn lại những dấu mốc đáng nhớ, từ chặng đường kháng chiến gian khổ đến ngày bước vào kỷ nguyên vươn mình của ngành thuế để thấy rõ hơn sự thay đổi mạnh mẽ.

3. Vai trò trụ cột tài chính quốc gia

Từ những ngày đầu đầy gian khó khi ngân khố trống rỗng, đến giai đoạn đổi mới và hội nhập, ngành Thuế luôn nắm vững vai trò trụ cột trong việc huy động nguồn lực cho ngân sách nhà nước.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng đã khẳng định: “Ngành Thuế Việt Nam là trụ cột chính của nguồn thu ngân sách, nền tảng để Chính phủ đầu tư trở lại cho phát triển kinh tế, xây dựng kết cấu hạ tầng, đảm bảo an sinh xã hội và quốc phòng, an ninh”.

Bên cạnh vai trò trụ cột tài chính quốc gia của ngành thuế, các chính sách thuế còn đóng vai trò là công cụ điều tiết vĩ mô nền kinh tế, khuyến khích phát triển các ngành then chốt, thu hút đầu tư, điều chỉnh thu nhập, góp phần bảo đảm công bằng xã hội.

Ngành Thuế không chỉ đảm bảo “thu đúng - thu đủ - thu kịp thời” mà còn nuôi dưỡng nguồn thu, hỗ trợ doanh nghiệp và người dân bằng những hành động thiết thực. Trong đại dịch Covid-19, Ngành thuế đã song hành cùng người dân và doanh nghiệp thực hiện nhiều chính sách gia hạn, miễn giảm thuế để người dân vượt qua khó khăn, duy trì sản xuất. Hiện nay, ưu tiên miễn thuế, giảm thuế cho các doanh nghiệp mới thành lập, thúc đẩy kinh tế tư nhân, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và chuyển dịch kinh tế bền vững.

4. Những thành tựu trong thời kỳ đổi mới

Năm 1946, từ Quỹ Độc lập chỉ vỏn vẹn 20 triệu đồng Đông Dương, đến nay, nguồn thu ngân sách quốc gia đã vượt ngưỡng 2,1 triệu tỷ đồng, tăng gần 100.000 lần. Ngành Thuế đã kiên trì giữ vững tỷ lệ thu ngân sách so với GDP ở mức 18 - 20% qua nhiều năm, tạo nền tảng tài chính ổn định, bảo đảm an ninh - quốc phòng và phát triển kinh tế - xã hội.

Theo thông tin điện tử của ngành thuế cho biết: Năm 2024, mặc dù tình hình kinh tế thế giới và trong nước còn nhiều khó khăn, thách thức đan xen, song với sự nỗ lực đồng bộ của toàn ngành, lần đầu tiên thu ngân sách do cơ quan thuế quản lý vượt mốc 1,7 triệu tỷ đồng, đánh dấu thành quả của nền quản trị thuế hiện đại.

Có tới 100% doanh nghiệp sử dụng hóa đơn điện tử; có 99,5% đối tượng nộp thuế thực hiện khai và nộp thuế điện tử và trên 96% hồ sơ hoàn thuế trong đó có hoàn thuế thu nhập cá nhân tự động được xử lý trực tuyến. Đây là những con số đáng tự hào minh chứng rõ nét cho sự nỗ lực của toàn ngành Thuế.

Với bề dày thành tích, tới nay, ngành Thuế đã được trao tặng “Huân chương Hồ Chí Minh”, danh hiệu “Anh hùng Lao động” cùng nhiều phần thưởng cao quý khác. Ngày 09/09/2025, Ngành thuế chính thức đón nhận “Huân chương Lao Động hạng nhất” sự ghi nhận này của Đảng, Nhà nước là động lực lớn để các thế hệ cán bộ, công chức, người lao động toàn ngành tiếp tục nỗ lực hơn nữa, phát huy truyền thống vẻ vang trong sự nghiệp của mình.. 

5. Hướng tới hệ thống thuế hiện đại, hội nhập quốc tế

Bắt đầu từ năm 2011, ngành Thuế bước vào giai đoạn cải cách toàn diện, với mục tiêu xây dựng một hệ thống hiện đại, minh bạch, hiệu quả. Đặc biệt, trong thời đại 4.0 khi công nghệ làm chủ mọi hoạt động, ngành Thuế đã xác định chuyển đổi số là xu hướng tất yếu.

Cục trưởng Cục Thuế Mai Xuân Thành nhấn mạnh: “Ngành Thuế không chỉ thu ngân sách mà còn đồng hành cùng doanh nghiệp, khuyến khích đổi mới sáng tạo, thúc đẩy cơ cấu kinh tế hiệu quả và bền vững. Mỗi cán bộ thuế phải tận tâm, trách nhiệm, đồng thời tuyệt đối liêm chính, kỷ cương.”

Tính đến thời điểm hiện tại, đã có hàng loạt các chủ chương, chính sách đổi mới được áp dụng thành công như: Triển khai hóa đơn điện tử 100% thay thế hóa đơn giấy, hình thành kho dữ liệu lớn (Big Data) quản lý thời gian thực; Xây dựng hệ thống quản lý thuế tích hợp, ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data) và công nghệ giám sát tự động; Thực hiện liên thông dữ liệu với Bộ Công an qua VNeID, bảo đảm định danh, xác thực chính xác, nâng cao an toàn thông tin; Phát triển ứng dụng eTax Mobile, iCanhan, các cổng thông tin điện tử cho nhà cung cấp nước ngoài, thương mại điện tử, hộ kinh doanh.

Từ chỗ chủ yếu tổ chức tập huấn, giao lưu trực tuyến giải đáp thắc mắc, ngành thuế triển khai đến niêm yết mã QR tra cứu thủ tục, công khai đường dây nóng hỗ trợ. Tất cả những đổi mới này đã giúp người nộp thuế giảm tối đa thời gian, chi phí, thuận lợi trong việc thực thi các chính sách Pháp luật, đồng thời tăng cường minh bạch, chống thất thu ngân sách và tạo dựng niềm tin xã hội.

Bước sang giai đoạn phát triển mới, toàn ngành Thuế đặt mục tiêu lớn xây dựng một hệ thống thuế hiện đại, công bằng, minh bạch, ngang tầm chuẩn mực quốc tế, với các nhiệm vụ trọng tâm: 

Thứ nhất: Hoàn thiện chính sách thuế đồng bộ, phù hợp thực tiễn và thông lệ quốc tế; 

Thứ hai: Quản lý thuế trên nền tảng số, dữ liệu lớn, ứng dụng AI; 

Thứ ba: Xây dựng đội ngũ công chức thuế Minh bạch - Chuyên nghiệp - Liêm chính - Đổi mới; 

Thứ tư: Đồng hành, hỗ trợ, khuyến khích người nộp thuế tuân thủ tự nguyện, góp phần xây dựng môi trường kinh doanh lành mạnh, bền vững.

Với quyết tâm đổi mới toàn diện, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế – xã hội và hội nhập quốc tế, Ngành thuế đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số tạo nền tảng để hình thành một hệ thống thuế tiên tiến, công bằng và bền vững trong tương lai.

Ngày 10/9/2025 - Kỷ niệm 80 năm ngành Thuế Việt Nam là dịp để chúng ta nhìn lại chặng đường khó khăn đã qua nhưng cũng đầy tự hào, khẳng định khát vọng vươn lên trong giai đoạn mới. Đứng trước kỷ nguyên số, trước yêu cầu hội nhập sâu rộng, toàn ngành Thuế kiên định mục tiêu hiện đại hóa hệ thống quản lý, ứng dụng công nghệ tiên tiến, đổi mới phương thức phục vụ người nộp thuế với tinh thần minh bạch, hiệu quả và chuyên nghiệp, tiếp tục đồng hành cùng sự phát triển của đất nước, cùng góp phần tạo ra một kỷ nguyên vươn mình rực rỡ Việt Nam.

Thu Hương.