Tình trạng hộ và cá nhân cho thuê nhà, văn phòng, mặt bằng nhưng không kê khai hoặc kê khai thiếu doanh thu vẫn diễn ra tại nhiều địa phương. Cơ quan thuế nhận định nếu không được kiểm soát chặt chẽ, nguồn thu ngân sách từ hoạt động này sẽ tiếp tục bị thất thoát.

1. Siết quản lý thuế đối với hoạt động cho thuê nhà, mặt bằng

Cục Thuế vừa có công văn gửi UBND các tỉnh, thành phố đề nghị tăng cường phối hợp trong quản lý thuế đối với hộ và cá nhân cho thuê nhà, văn phòng, mặt bằng. Chính quyền địa phương được yêu cầu chỉ đạo xã, phường, tổ dân phố cung cấp thông tin để cơ quan thuế có cơ sở rà soát, xác định doanh thu và nghĩa vụ thuế phải nộp.

Theo Khoản 1, Điều 9, Thông tư 40/2021/TT-BTC, cá nhân cho thuê tài sản có thể lựa chọn ba hình thức khai thuế thu nhập cá nhân: khai theo từng kỳ thanh toán, khai theo năm dương lịch, hoặc khai gộp nhiều hợp đồng nếu cùng cơ quan thuế quản lý.

Trường hợp doanh thu từ 100 triệu đồng/năm trở xuống thì được miễn thuế; còn với các hợp đồng vượt ngưỡng, người cho thuê phải kê khai và nộp thuế theo thuế suất 10% trên tổng doanh thu, gồm 5% thuế TNCN và 5% thuế giá trị gia tăng.

Tuy nhiên, cơ quan thuế cho biết nhiều hộ, cá nhân vẫn né tránh nghĩa vụ, thậm chí cố tình khai thấp doanh thu hoặc không kê khai. Việc này không chỉ gây thất thu ngân sách mà còn tiềm ẩn nguy cơ bị xử lý khi cơ quan chức năng kiểm tra, đối chiếu thông tin từ địa phương và tổ dân phố.

2. Xử phạt và truy thu nếu cho thuê nhà nhưng không kê khai

Trước tình trạng nhiều cá nhân cho thuê nhà, văn phòng chưa thực hiện nghĩa vụ thuế, Cục Thuế đã có công văn gửi UBND các tỉnh, thành phố đề nghị tăng cường phối hợp quản lý.

Tại TP.HCM, Cơ quan thuế chỉ đạo các chi cục phối hợp cùng UBND phường, xã, ban quản lý chung cư và cả công an khu vực để rà soát tình hình cho thuê. Thông tin từ khai báo tạm trú của người thuê cũng được tận dụng nhằm xác định doanh thu thực tế.

Ông Nguyễn Tiến Dũng, Phó trưởng Cục Thuế TP.HCM, cho biết: “Khi phát hiện trường hợp né thuế, chúng tôi phối hợp với địa phương xác định đúng doanh thu, tiến hành xử phạt và truy thu. Trường hợp vi phạm nghiêm trọng sẽ bị chuyển hồ sơ sang cơ quan công an.”

Theo Nghị định 125/2020/NĐ-CP, người kê khai thiếu dẫn đến nộp thiếu thuế bị phạt 20% số tiền thiếu; trường hợp không kê khai, mức phạt dao động từ 2 đến 25 triệu đồng, tùy mức độ và thời gian vi phạm. Nếu hành vi có dấu hiệu hình sự hoặc số tiền trốn thuế lớn, người cho thuê có thể bị truy cứu trách nhiệm.

Cán bộ thuế nhấn mạnh, khoản thuế từ hoạt động cho thuê nhà không chỉ là nghĩa vụ pháp lý mà còn bảo đảm công bằng xã hội. Trong khi người làm công ăn lương bị khấu trừ thuế ngay từ thu nhập, thì việc một số cá nhân cho thuê thu hàng trăm triệu đồng nhưng né khai báo rõ ràng là bất bình đẳng. Với các biện pháp siết chặt hiện nay, tình trạng “vô tư” cho thuê mà không nộp thuế được dự báo sẽ sớm chấm dứt.

3. HKD cho thuê nhà phải nộp những loại thuế nào?

Theo quy định hiện hành, hộ & cá nhân kinh doanh cho thuê nhà có doanh thu trên 100 triệu đồng/năm sẽ phải thực hiện nghĩa vụ thuế gồm:

- Lệ phí môn bài: Căn cứ Nghị định 139/2016/NĐ-CP (sửa đổi tại Nghị định 22/2020/NĐ-CP), mức thu từ 300.000 – 1.000.000 đồng/năm, tùy theo doanh thu (từ trên 100 triệu đến trên 500 triệu đồng/năm).

- Thuế giá trị gia tăng (GTGT): Trường hợp doanh thu cho thuê trên 100 triệu đồng/năm phải nộp thuế GTGT với tỷ lệ 5% trên doanh thu, theo Luật Thuế GTGT và Thông tư 40/2021/TT-BTC.

- Thuế thu nhập cá nhân (TNCN): Cũng áp dụng khi doanh thu cho thuê vượt 100 triệu đồng/năm, với tỷ lệ 5% tính trên doanh thu, theo Thông tư 40/2021/TT-BTC.

Như vậy, người cho thuê nhà chỉ được miễn toàn bộ các loại thuế khi tổng doanh thu trong năm dương lịch không vượt quá 100 triệu đồng.

Việc cho thuê nhà, văn phòng, mặt bằng mang lại nguồn thu nhập ổn định nhưng cũng đi kèm nghĩa vụ thuế theo quy định pháp luật.

Hộ, cá nhân không kê khai hoặc kê khai thiếu sẽ bị xử phạt, truy thu và thậm chí bị xem xét trách nhiệm hình sự nếu vi phạm nghiêm trọng.

Do đó, tuân thủ đúng quy định không chỉ giúp tránh rủi ro pháp lý mà còn góp phần bảo đảm công bằng, minh bạch trong nghĩa vụ với ngân sách Nhà nước.

Dương Thúy.