Bộ Tài chính đã gửi Bộ Tư pháp hồ sơ thẩm định dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi). Theo Dự thảo, từ năm 2026, cá nhân kinh doanh có doanh thu vượt ngưỡng do Chính phủ quy định sẽ áp dụng thuế suất 17% trên phần thu nhập từ hoạt động kinh doanh. Quy định mới này cũng đặt ra câu hỏi liệu hộ kinh doanh có nên chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp để tận dụng ưu đãi và cơ hội phát triển?

1. Cá nhân kinh doanh dự kiến chịu thuế suất 17% theo Dự thảo mới

Điều 6, Dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) đề xuất cách tính thuế mới đối với cá nhân cư trú có hoạt động kinh doanh, khi doanh thu năm vượt ngưỡng do Chính phủ quy định. Theo đó, số thuế phải nộp được xác định bằng thu nhập tính thuế (doanh thu trừ chi phí hợp lý) nhân với thuế suất 17%. Cụ thể:

Quy định này được xây dựng trên cơ sở tham chiếu chính sách thuế thu nhập doanh nghiệp. Theo Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp số 67/2025/QH15, mức 17% đang áp dụng cho doanh nghiệp nhỏ và vừa có doanh thu hằng năm trên 3 tỷ đồng đến không quá 50 tỷ đồng.

Như vậy, kể từ ngày 1/1/2026, phương thức khoán thuế đối với cá nhân kinh doanh sẽ được thay thế bằng cách tính thuế dựa trên thu nhập tính thuế, thay vì áp tỷ lệ trực tiếp trên doanh thu như hiện hành.

Đối với cá nhân có doanh thu chưa vượt ngưỡng do Chính phủ quy định, việc nộp thuế vẫn thực hiện theo tỷ lệ % trên doanh thu, giữ nguyên cơ chế đang áp dụng tại Luật Thuế thu nhập cá nhân hiện nay.

2. Hộ kinh doanh có nên chuyển đổi thành doanh nghiệp?

Chính sách thuế mới với mức 17% đối với cá nhân kinh doanh, áp dụng từ năm 2026, không chỉ thay đổi cách quản lý thuế mà còn đặt nhiều hộ kinh doanh trước lựa chọn quan trọng: tiếp tục duy trì mô hình hiện tại hay chuyển sang doanh nghiệp để tận dụng ưu đãi và mở rộng cơ hội phát triển?

Về cơ sở pháp lý, Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp số 67/2025/QH15 quy định doanh nghiệp nhỏ và vừa được áp dụng thuế suất 17%, trong khi Nghị quyết số 68-NQ/TW (ngày 04/5/2025) và Nghị quyết số 198/2025/QH15 (ngày 17/5/2025) khẳng định chủ trương khuyến khích hộ kinh doanh chuyển đổi thành doanh nghiệp.

Việc chuyển đổi mang lại nhiều lợi ích: được hưởng tư cách pháp nhân, tách biệt tài sản cá nhân với tài sản kinh doanh, được miễn lệ phí môn bài và ưu đãi thuế TNDN trong ba năm đầu, thuận lợi hơn khi vay vốn, ký kết hợp đồng lớn hoặc tham gia đấu thầu. Ngoài ra, doanh nghiệp còn có cơ hội tham gia chuỗi cung ứng, tiếp cận thị trường quốc tế, áp dụng quản trị chuyên nghiệp và tận dụng các chính sách hỗ trợ về chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo.

Tuy nhiên, một số thách thức đặt ra cho hộ kinh doanh: hộ kinh doanh sẽ phải tuân thủ đầy đủ chế độ kế toán, báo cáo tài chính, phát sinh chi phí tuân thủ như thuê kế toán, nộp bảo hiểm xã hội, cùng với áp lực cạnh tranh và yêu cầu minh bạch cao hơn.

Theo Bộ Tài chính và Cục Thuế, việc chuyển đổi từ hộ kinh doanh sang doanh nghiệp không chỉ là sự thay đổi về quy mô mà còn mở ra cơ hội về pháp lý, tài chính và thị trường. Việc áp dụng mức thuế 17% từ năm 2026 được dự báo sẽ tạo bước chuyển lớn trong quản lý cá nhân kinh doanh, đồng thời thúc đẩy xu hướng chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp để phát triển bền vững hơn.

Việc áp dụng thuế suất 17% từ năm 2026 sẽ đánh dấu thay đổi quan trọng trong cách quản lý cá nhân kinh doanh. Trong bối cảnh đó, chuyển đổi sang doanh nghiệp không chỉ giúp hộ kinh doanh tận dụng ưu đãi thuế, mở rộng cơ hội hợp tác và nâng cao uy tín, mà còn tạo nền tảng quản trị vững chắc cho phát triển dài hạn. Tuy vậy, quyết định chuyển đổi cần được cân nhắc trên thực tế kinh doanh và khả năng thích ứng của từng hộ để đảm bảo hiệu quả tối ưu.

Dương Thúy.