Tại hội thảo lấy ý kiến về định hướng chính sách trong dự thảo Luật Quản lý thuế (thay thế) do Cục Thuế tổ chức ngày 1/8, đại diện Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đề xuất nâng ngưỡng doanh thu áp dụng hóa đơn điện tử có kết nối với cơ quan thuế từ mức 1 tỷ đồng hiện hành lên 2–3 tỷ đồng/năm, áp dụng đối với hộ và cá nhân kinh doanh.

1. Ngưỡng 1 tỉ đồng có thể gây áp lực với hộ kinh doanh nhỏ

Theo Nghị định 70/2025/NĐ-CP có hiệu lực từ ngày 01/6/2025, hộ và cá nhân kinh doanh nộp thuế theo phương pháp khoán, nếu có doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm trở lên, sẽ phải sử dụng hóa đơn điện tử có mã từ máy tính tiền kết nối trực tiếp với cơ quan thuế.

Tuy nhiên, theo VCCI TP.HCM, số liệu từ Bộ Tài chính cho thấy cả nước có trên 5 triệu hộ kinh doanh nhưng chỉ khoảng 37.000 hộ có doanh thu vượt 1 tỷ đồng/năm - chiếm chưa tới 1%. VCCI cho rằng ngưỡng 1 tỷ đồng đang tạo áp lực lớn cho các hộ nhỏ lẻ như quán ăn, tạp hóa, dịch vụ ăn uống – những lĩnh vực doanh thu cao nhưng lợi nhuận thấp.

Việc vừa áp dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền, vừa nộp thuế theo tỷ lệ doanh thu có thể khiến nhiều hộ rơi vào tình trạng doanh thu ở mức cao nhưng lợi nhuận không đáng kể, thậm chí thua lỗ.

Cũng theo khảo sát của VCCI, 66% hộ dự báo chi phí tăng, 64% lo lợi nhuận giảm, và hơn 60% cân nhắc thu hẹp hoạt động. Đáng chú ý, 23% số hộ cho biết có thể phải ngừng kinh doanh nếu khó khăn kéo dài, trong đó nhóm có doanh thu trên 1 tỷ đồng thể hiện mức độ lo ngại cao nhất.

2. VCCI TP.HCM đề xuất nâng ngưỡng áp dụng HĐĐT lên 2–3 tỷ đồng/năm

Trước thực tế nhiều hộ kinh doanh nhỏ gặp khó khăn khi phải triển khai hóa đơn điện tử từ máy tính tiền, VCCI TP.HCM kiến nghị điều chỉnh ngưỡng doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm lên 2–3 tỷ đồng/năm nhằm phù hợp hơn với năng lực thực tế của các hộ, đặc biệt là nhóm hoạt động trong lĩnh vực tạp hóa, ăn uống có lợi nhuận thấp.

Đồng thời, để tránh gây xáo trộn đột ngột, cơ quan quản lý cần quy định thời gian chuyển tiếp tối thiểu 1 năm, không xử phạt trong giai đoạn đầu áp dụng và có lộ trình hỗ trợ rõ ràng.

VCCI TP.HCM kiến nghị nên áp dụng cơ chế linh hoạt trong giai đoạn đầu triển khai hóa đơn điện tử đối với các hộ kinh doanh nhỏ lẻ như quán ăn, tiệm tạp hóa, cửa hàng bán lẻ… Theo đó, nhóm đối tượng này có thể được sử dụng mẫu hóa đơn đơn giản, không bắt buộc phải kết nối trực tiếp với hệ thống của cơ quan thuế ngay từ đầu. Việc này nhằm giảm áp lực chuyển đổi công nghệ và đảm bảo hoạt động kinh doanh không bị gián đoạn.

Mặt khác, để tạo điều kiện thuận lợi cho hộ kinh doanh cá thể trong quá trình thích ứng với chính sách mới, cần triển khai các biện pháp hỗ trợ thiết thực như miễn hoặc giảm thuế trong thời gian từ 6 đến 12 tháng đầu tiên.

Bên cạnh đó, Nhà nước cũng nên cung cấp phần mềm quản lý bán hàng và thiết bị tính tiền với mức giá phù hợp. Các hỗ trợ này đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ các hộ kinh doanh nhỏ – đối tượng dễ bị ảnh hưởng nhất trong quá trình chuyển đổi – đồng thời góp phần nâng cao hiệu quả thực thi chính sách một cách bền vững và toàn diện.

3. VCCI TP.HCM đề xuất nhiều giải pháp thuế hỗ trợ hộ kinh doanh nhỏ

Cũng tại Hội thảo, ngoài đề xuất nâng ngưỡng doanh thu áp dụng hóa đơn điện tử từ 1 tỉ lên 2–3 tỷ đồng/năm, VCCI TP.HCM còn kiến nghị thêm nhiều nội dung hỗ trợ thiết thực cho hộ kinh doanh.

Về sổ sách kế toán và hóa đơn điện tử: Dự thảo quy định hộ kinh doanh vừa phải dùng hóa đơn điện tử, vừa lập sổ sách kế toán đầu vào. Theo VCCI, điều này gây áp lực chi phí và thủ tục cho các hộ nhỏ, dễ dẫn đến kê khai sai hoặc bị xử phạt.

Kiến nghị: Cho phép dùng hóa đơn điện tử thay thế sổ sách, công nhận việc phát hành và lưu trữ hóa đơn là đủ điều kiện quản lý thuế. Áp dụng chế độ kế toán đơn giản, đúng tinh thần cải cách thủ tục.

Về tần suất kiểm tra thuế: Việc thanh kiểm tra thuế nhiều lần trong năm gây gián đoạn hoạt động, tăng chi phí cho hộ kinh doanh. Dự thảo chưa quy định rõ giới hạn tần suất, dễ dẫn đến chồng chéo.

Kiến nghị: Giới hạn kiểm tra không quá một lần mỗi năm, trừ trường hợp có dấu hiệu vi phạm; công khai tiêu chí lựa chọn để đảm bảo minh bạch.

Về quyền của người nộp thuế: Quyền của người nộp thuế trong Dự thảo còn chung chung, trong khi nghĩa vụ lại được nêu rất cụ thể, gây cảm giác thiếu công bằng, đặc biệt với hộ kinh doanh nhỏ.

Kiến nghị: Bổ sung chương riêng về quyền người nộp thuế như được giải thích chính sách, hỗ trợ pháp lý miễn phí, khiếu nại độc lập và yêu cầu cơ quan thuế tăng trách nhiệm giải trình.

Kiến nghị nâng ngưỡng doanh thu hộ kinh doanh phải áp dụng hóa đơn điện tử từ 1 lên 2–3 tỷ đồng/năm cho thấy nỗ lực của đại diện cho cộng đồng doanh nghiệp trong việc thúc đẩy chính sách gần với thực tiễn. Đây được xem là giải pháp phù hợp để giảm áp lực tuân thủ, hỗ trợ hộ kinh doanh nhỏ duy trì hoạt động ổn định trong giai đoạn chuyển đổi số ngành thuế.

Dương Thúy.