Mới đây, Bộ Tài chính cho biết dự kiến báo cáo Chính phủ phương án tính thuế theo lợi nhuận thay vì doanh thu đối với hộ, cá nhân kinh doanh. Đồng thời, tiếp tục nghiên cứu điều chỉnh lại ngưỡng doanh thu không chịu thuế nhằm phù hợp với tình hình thực tế chi phí thực tế tăng cao, thể hiện sự hỗ trợ kịp thời của Nhà nước đối với khó khăn của hộ kinh doanh và đảm bảo mục tiêu an sinh xã hội.

1. Sửa đổi phương án tính thuế đối với hộ kinh doanh

Tại đề án “Chuyển đổi mô hình và phương pháp quản lý thuế đối với hộ kinh doanh khi xóa bỏ thuế khoán”, Bộ Tài chính chia hộ kinh doanh thành 3 nhóm tương ứng với các mức doanh thu khác nhau để quản lý.

Cụ thể, nhóm 1 là hộ kinh doanh có doanh thu dưới 200 triệu đồng/năm, được miễn thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân. Nhóm 2 là hộ kinh doanh có doanh thu từ trên 200 triệu đồng đến dưới 3 tỷ đồng/ năm, sẽ nộp thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân theo tỷ lệ phần trăm trên doanh thu, tùy từng ngành nghề. Nhóm 3 là hộ kinh doanh có doanh thu trên 3 tỷ đồng một năm, sẽ bắt buộc áp dụng phương pháp khấu trừ như doanh nghiệp.

Trong quá trình chuyển đổi phương thức thuế khoán sang mô hình tự kê khai thuế (chính thức áp dụng vào ngày 01/01/2026) đã có nhiều băn khoăn về mức doanh thu phải nộp thuế. Ngưỡng chịu thuế 200 triệu đồng/năm được đánh giá là không hợp lý đối với hộ kinh doanh, điều này trở thành tâm điểm gây nhiều tranh luận.

Trên cơ sở lắng nghe ý kiến thẩm tra, ý kiến của đại biểu cùng phân tích thực tế sau nhiều phiên thảo luận, việc quy định ngưỡng chịu thuế và mức thuế này được đánh giá là chưa bám sát thực tế và chưa tạo sự công bằng.

Để đảm bảo phù hợp và thể hiện đúng bản chất của thuế thu nhập, Bộ Tài chính dự kiến báo cáo Chính phủ phương án thu thuế trên lợi nhuận (doanh thu - chi phí) đối với tất cả các hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có doanh thu trên ngưỡng không chịu thuế.

2. Chi tiết cách tính thuế dựa trên lợi nhuận đối với hộ kinh doanh

Bộ Tài chính dự kiến báo cáo Chính phủ phương án tính thuế đối với tất cả các hộ, cá nhân có doanh thu trên ngưỡng không chịu thuế như sau:

Đối với hộ, cá nhân kinh doanh có doanh thu năm trên ngưỡng không chịu thuế đến 3 tỷ đồng thì nộp thuế với thuế suất tương ứng với thuế thu nhập doanh nghiệp áp dụng đối với doanh nghiệp có doanh thu dưới 3 tỷ đồng, cụ thể:

- Trường hợp có doanh thu dưới 3 tỷ đồng một năm nếu xác định được chi phí đầu vào sẽ chịu thuế suất 15% trên phần lãi.

- Trường hợp có doanh thu dưới 3 tỷ đồng không xác định được chi phí thì tiếp tục thực hiện nộp thuế theo tỷ lệ trên doanh thu như hiện hành (áp dụng thuế suất 0,5%; 1% và 2% tùy theo ngành nghề). Ngoài ra, các hộ, cá nhân này sẽ được trừ đi khoản thu thuộc ngưỡng không chịu thuế trước khi tính thuế.

- Đối với hộ, cá nhân có doanh thu trên 3 tỷ đồng một năm, mức thuế thu nhập cá nhân được tính 17% trên tổng lợi nhuận. Cách tính này tương đương với cách tính thuế đối với doanh nghiệp có tổng doanh doanh thu năm từ 3 tỷ đến 50 tỷ đồng.

Ngoài ra, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục nghiên cứu điều chỉnh nâng ngưỡng chịu thuế của hộ kinh doanh để đảm bảo sự công bằng tương đối với cá nhân có thu nhập từ tiền lương, tiền công và dự kiến sẽ sửa đổi lại Luật Thuế giá trị gia tăng nâng mức doanh thu không phải nộp thuế GTGT để đảm bảo thống nhất quy định về thuế.

Như vậy, với phương án tính thuế căn cứ trên lợi nhuận nếu được Chính phủ thông qua sẽ là “tin vui” tháo gỡ khó khăn đối với các hộ kinh doanh nhỏ lẻ và hàng triệu hộ kinh doanh có doanh thu lớn nhưng lợi nhuận thực tế thấp do chi phí cao. Đồng thời, phương án giúp giảm gánh nặng thuế, công bằng hơn giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp, tạo điều kiện cho việc tái đầu tư và phát triển bền vững cho khối kinh doanh cá thể.

Thu Hương.