Từ ngày 01/01/2026, Thông tư 99/2025/TT-BTC chính thức có hiệu lực, đánh dấu bước chuyển đổi quan trọng trong quy định kế toán doanh nghiệp. Một số văn bản cũ sẽ ngừng áp dụng để nhường chỗ cho khung hướng dẫn mới thống nhất và cập nhật hơn. Vậy 04 Thông tư nào sẽ bị thay thế và phạm vi áp dụng cụ thể ra sao? Bài viết dưới đây sẽ cung cấp thông tin cụ thể.

1. 04 Thông tư bị thay thế bởi Thông tư 99/2025/TT-BTC từ 01/01/2026

Ngày 27/10/2025, Bộ Tài chính ban hành Thông tư 99/2025/TT-BTC quy định về chế độ kế toán doanh nghiệp, đánh dấu bước điều chỉnh quan trọng trong hệ thống pháp lý kế toán hiện hành.

Theo Khoản 1, Điều 31, Thông tư 99/2025/TT-BTC, văn bản này bắt đầu có hiệu lực kể từ 01/01/2026 và được áp dụng cho năm tài chính khởi đầu từ hoặc sau ngày 01/01/2026. Điều đó có nghĩa, các doanh nghiệp sẽ phải chuyển sang tuân thủ quy định mới ngay từ kỳ kế toán năm 2026 trở đi.

Bên cạnh việc đưa ra khung hướng dẫn mới, Thông tư 99/2025/TT-BTC cũng đồng thời thay thế một số văn bản quan trọng đã áp dụng trong nhiều năm trước đây. Cụ thể, quy định tại Khoản 1, Điều 31 nêu rõ việc chấm dứt hiệu lực đối với các Thông tư về chế độ kế toán doanh nghiệp đang được triển khai, trừ một số trường hợp được bảo lưu tại khoản 2 của điều này.

Theo đó, từ ngày 01/01/2026, 04 Thông tư sau sẽ hết hiệu lực và không còn được áp dụng:

- Thông tư 200/2014/TT-BTC hướng dẫn chế độ kế toán doanh nghiệp (ngoại trừ các nội dung được tiếp tục áp dụng theo Khoản 2, Điều 31, Thông tư 99/2025/TT-BTC).

- Thông tư 75/2015/TT-BTC sửa đổi, bổ sung Điều 128 Thông tư 200/2014/TT-BTC.

- Thông tư 53/2016/TT-BTC sửa đổi, bổ sung một số nội dung của Thông tư 200/2014/TT-BTC.

- Thông tư 195/2012/TT-BTC quy định về kế toán áp dụng cho đơn vị chủ đầu tư.

Như vậy, kể từ đầu năm tài chính 2026, các doanh nghiệp và đơn vị chủ đầu tư sẽ thực hiện chế độ kế toán theo Thông tư 99/2025/TT-BTC, thay cho hệ thống văn bản cũ nhằm đảm bảo sự thống nhất, cập nhật và phù hợp với thực tiễn quản lý tài chính hiện nay.

2. Một số nội dung đáng chú ý của Thông tư 99/2025/TT-BTC đối với doanh nghiệp

Thông tư 99/2025/TT-BTC không chỉ thay thế các văn bản kế toán trước đây mà còn thiết lập cấu trúc pháp lý mới nhằm phù hợp hơn với chuẩn mực quốc tế và thực tiễn quản trị doanh nghiệp hiện nay. Một số nhóm nội dung nổi bật có liên quan trực tiếp đến đơn vị kế toán bao gồm:

- Cập nhật hệ thống tài khoản kế toán theo hướng rà soát, điều chỉnh cấu trúc các tài khoản, bổ sung tài khoản mới và bỏ một số tài khoản không còn phù hợp, bảo đảm phản ánh minh bạch hơn về tài sản, nợ phải trả, nguồn vốn, doanh thu và chi phí.

- Đổi mới biểu mẫu báo cáo tài chính, thống nhất phương pháp trình bày và yêu cầu bổ sung về thuyết minh nhằm nâng cao tính minh bạch và khả năng so sánh số liệu giữa các kỳ kế toán.

- Tăng cường yêu cầu về trách nhiệm kế toán và lưu trữ hồ sơ, gắn với ứng dụng công nghệ thông tin trong hệ thống kế toán và kiểm soát nội bộ.

- Bổ sung các quy tắc ghi nhận và đo lường đối với một số giao dịch và tài sản tài chính nhằm tiến gần hơn đến thông lệ kế toán quốc tế, tạo nền tảng cho việc hội nhập sâu hơn với chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế (IFRS) trong tương lai.

Những điều chỉnh này đặt yêu cầu đối với doanh nghiệp trong việc rà soát lại chính sách kế toán nội bộ, chuẩn bị nguồn lực, cập nhật hệ thống phần mềm và tổ chức tập huấn nhằm bảo đảm thực thi đúng quy định khi Thông tư 99/2025/TT-BTC chính thức có hiệu lực.

3. Doanh nghiệp cần chuẩn bị gì khi áp dụng Thông tư 99/2025/TT-BTC

Từ kỳ kế toán bắt đầu 01/01/2026, doanh nghiệp sẽ chính thức vận hành theo Thông tư 99/2025/TT-BTC. Để tránh gián đoạn dữ liệu, sai sót báo cáo hoặc phải chỉnh sửa lại hệ thống sau khi vận hành, doanh nghiệp nên chủ động chuẩn bị theo các đầu việc dưới đây:

- Rà soát hệ thống tài khoản hiện hành: Kiểm tra toàn bộ TK đang sử dụng, đối chiếu với danh mục theo Thông tư 99/2025/TT-BTC để điều chỉnh, bổ sung hoặc lược bỏ cho phù hợp.

- Cập nhật biểu mẫu sổ sách kế toán: Thay đổi format sổ kế toán, chứng từ nội bộ và quy trình ghi chép theo mẫu và nguyên tắc mới.

- Điều chỉnh mẫu báo cáo tài chính: Chuẩn hóa hệ thống BCTC theo cấu trúc, chỉ tiêu và yêu cầu trình bày tại Thông tư 99/2025/TT-BTC, áp dụng từ năm tài chính 2026.

- Đánh giá lựa chọn đơn vị tiền tệ kế toán: Doanh nghiệp có giao dịch chủ yếu bằng ngoại tệ cần xem xét điều kiện để tiếp tục hoặc đăng ký sử dụng ngoại tệ làm đơn vị kế toán.

- Tổ chức lại bộ máy kế toán & phân cấp nội bộ: Xác định rõ trách nhiệm giữa công ty mẹ – đơn vị trực thuộc, cơ chế kiểm soát nội bộ và báo cáo tập trung.

- Nâng cấp phần mềm kế toán/ERP: Cập nhật hệ thống để đáp ứng yêu cầu mới về tài khoản, sổ sách, báo cáo, kiểm soát dữ liệu; đảm bảo có chức năng khóa sổ, truy xuất và lưu trữ đúng quy định.

- Xây dựng quy trình chứng từ và kiểm soát nội bộ: Thiết lập quy trình phê duyệt, lưu trữ, đối chiếu và bảo mật dữ liệu kế toán theo hướng dẫn tại Thông tư 99/2025/TT-BTC.

- Đào tạo đội ngũ kế toán và quản lý liên quan: Tập huấn nội bộ để đảm bảo nhân sự nắm rõ thay đổi và thực hiện đúng ngay từ đầu kỳ áp dụng.

Việc Thông tư 99/2025/TT-BTC chính thức thay thế 04 Thông tư cũ từ ngày 01/01/2026 đánh dấu bước chuyển quan trọng trong hệ thống pháp lý kế toán doanh nghiệp Việt Nam. Từ một bộ khung đã duy trì gần một thập kỷ, chế độ kế toán được nâng cấp theo hướng hiện đại hơn, chuẩn mực hơn và linh hoạt hơn.

Doanh nghiệp cần sớm rà soát quy trình, cập nhật sổ sách, phần mềm và đào tạo nhân sự kế toán để bảo đảm tuân thủ ngay trong năm tài chính mới, tránh sai sót và gián đoạn công tác kế toán–báo cáo. Đây là thời điểm thích hợp để doanh nghiệp chủ động chuẩn hóa hệ thống kế toán, tạo nền tảng cho quản trị tài chính bài bản và minh bạch hơn trong giai đoạn tiếp theo.

Dương Thúy.