Ngày 17/5/2025, Quốc hội ban hành Nghị quyết 198/2025/QH15, chính thức có hiệu lực từ 1/6/2025, với nhiều điều chỉnh quan trọng về thuế và phí. Đây là bước cải cách lớn, tác động trực tiếp đến khu vực kinh tế tư nhân, đặc biệt là hộ kinh doanh và doanh nghiệp nhỏ, khi yêu cầu minh bạch hóa doanh thu, hiện đại hóa quản lý và tuân thủ chặt chẽ các quy định mới. Dưới đây là 10 chính sách thuế, phí nổi bật mà hộ kinh doanh và doanh nghiệp cần đặc biệt lưu ý để chuẩn bị kịp thời, tuân thủ đúng quy định từ ngày 1/6/2025.

1. Miễn, giảm thuế TNDN cho hoạt động khởi nghiệp sáng tạo

(Khoản 1, Điều 10, Nghị quyết 198/2025/QH15)

Các đối tượng hoạt động trong lĩnh vực khởi nghiệp đổi mới sáng tạo như doanh nghiệp khởi nghiệp, công ty quản lý quỹ đầu tư, và tổ chức trung gian hỗ trợ khởi nghiệp sẽ được hưởng ưu đãi thuế đáng kể: miễn thuế thu nhập doanh nghiệp trong 2 năm đầu, và giảm 50% thuế trong 4 năm tiếp theo đối với phần thu nhập từ hoạt động khởi nghiệp sáng tạo.

Thời gian ưu đãi được xác định theo quy định của pháp luật về thuế thu nhập doanh nghiệp. Chính sách này nhằm khuyến khích sáng tạo, thúc đẩy hệ sinh thái khởi nghiệp phát triển mạnh mẽ hơn trong giai đoạn tới.

2. Miễn thuế TNCN, TNDN với khoản thu chuyển nhượng cổ phần vào doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo

(Khoản 2, Điều 10, Nghị quyết 198/2025/QH15)

Theo đó, các khoản thu nhập từ chuyển nhượng cổ phần, phần vốn góp, quyền góp vốn, quyền mua cổ phần hoặc phần vốn góp vào doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo sẽ được miễn thuế thu nhập cá nhân và thuế thu nhập doanh nghiệp.

Chính sách này nhằm khuyến khích các hoạt động đầu tư vào lĩnh vực khởi nghiệp sáng tạo, thúc đẩy dòng vốn tư nhân và tạo điều kiện thuận lợi để hệ sinh thái khởi nghiệp phát triển mạnh mẽ hơn trong thời gian tới.

3. Miễn thuế TNCN trong 02 năm cho thu nhập từ doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo

(Khoản 3, Điều 10, Nghị quyết 198/2025/QH15)

Chính sách miễn thuế TNCN trong 02 năm cho thu nhập từ doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo áp dụng đối với thu nhập từ tiền lương, tiền công của chuyên gia, nhà khoa học:

- Miễn thuế TNDN trong 2 năm.

- Giảm 50% số thuế phải nộp trong 04 năm tiếp theo.

4. Miễn thuế TNDN cho doanh nghiệp nhỏ và vừa

(Khoản 4, Điều 10, Nghị quyết 198/2025/QH15)

Doanh nghiệp nhỏ và vừa sẽ được miễn thuế thu nhập doanh nghiệp trong 3 năm, tính từ thời điểm được cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp lần đầu.

Đây là chính sách hỗ trợ thiết thực nhằm giảm áp lực tài chính trong giai đoạn đầu hoạt động, tạo điều kiện cho doanh nghiệp mới ổn định sản xuất kinh doanh, nâng cao khả năng cạnh tranh và phát triển bền vững.

5. Chi phí đào tạo được tính vào chi phí được trừ

(Khoản 5, Điều 10, Nghị quyết 198/2025/QH15)

Theo Khoản 5, Điều 10, Nghị quyết 198/2025/QH15, các doanh nghiệp lớn khi tham gia liên kết chuỗi giá trị với doanh nghiệp nhỏ và vừa sẽ được tính chi phí đào tạo và đào tạo lại nhân lực cho doanh nghiệp nhỏ và vừa vào chi phí được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế thu nhập doanh nghiệp.

6. Bỏ thuế khoán

(Khoản 6, Điều 10, Nghị quyết 198/2025/QH15)

Từ ngày 01/01/2026, hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh sẽ không còn áp dụng phương pháp khoán thuế. Đây là một quyết định có ý nghĩa quan trọng, đánh dấu bước chuyển đổi căn bản trong phương thức quản lý thuế đối với khu vực kinh tế phi chính thức.

Việc chấm dứt thuế khoán thể hiện chủ trương minh bạch hóa doanh thu, hiện đại hóa quản lý thuế, hướng đến mô hình kinh doanh bài bản hơn, buộc hộ kinh doanh phải ghi chép sổ sách, xuất hóa đơn, kê khai thuế đầy đủ.

Quy định này không chỉ thay đổi thói quen vận hành của hàng triệu hộ kinh doanh mà còn mở đường cho họ tiệm cận gần hơn với mô hình doanh nghiệp, từ đó nâng cao năng lực cạnh tranh và tiếp cận các chính sách hỗ trợ chính thức.

7. Bỏ lệ phí môn bài

(Khoản 7, Điều 10, Nghị quyết 198/2025/QH15)

Từ năm 2026, hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh sẽ được miễn nộp lệ phí môn bài. Quy định này góp phần giảm chi phí tuân thủ, hỗ trợ khu vực kinh doanh nhỏ lẻ trong quá trình chuyển đổi sang phương thức quản lý thuế minh bạch, hiện đại hơn.

8. Miễn thu phí, lệ phí cấp lại giấy tờ

(Khoản 7, Điều 10, Nghị quyết 198/2025/QH15)

Một điểm mới đáng chú ý tại Nghị quyết 198/2025/QH15 là miễn thu phí, lệ phí cho tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp đối với các loại giấy tờ nếu phải cấp lại, cấp đổi khi thực hiện sắp xếp, tổ chức lại bộ máy nhà nước.

Đây là biện pháp hỗ trợ thiết thực, giúp giảm bớt gánh nặng chi phí hành chính trong quá trình chuyển đổi sang hình thức kê khai, nộp thuế theo sổ sách và hóa đơn điện tử.

9. Được trích thu nhập tính thuế TNDN để lập quỹ phát triển khoa học

(Khoản 1 Điều 12, Nghị quyết 198/2025/QH15)

Doanh nghiệp được phép trích tối đa 20% phần thu nhập chịu thuế để hình thành quỹ phục vụ hoạt động nghiên cứu khoa học, đổi mới công nghệ, thúc đẩy sáng tạo và chuyển đổi số trong nội bộ doanh nghiệp. Chính sách này tạo điều kiện để doanh nghiệp đầu tư dài hạn cho phát triển bền vững và nâng cao năng lực cạnh tranh.

10. Chi phí phát triển khoa học, công nghệ được tính vào chi phí được trừ

(Khoản 2 Điều 12, Nghị quyết 198/2025/QH15)

Doanh nghiệp được hạch toán gấp đôi chi phí thực tế dành cho hoạt động nghiên cứu và phát triển (R&D) vào chi phí được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế thu nhập doanh nghiệp. Cơ chế ưu đãi này nhằm khuyến khích doanh nghiệp tăng đầu tư cho sáng tạo, ứng dụng công nghệ mới và nâng cao giá trị gia tăng trong sản xuất, kinh doanh.

10 chính sách thuế, phí mới theo Nghị quyết 198/2025/QH15 như miễn thuế TNDN, TNCN, bỏ lệ phí môn bài, bỏ thuế khoán... đã cho thấy rõ định hướng của Nhà nước trong việc hỗ trợ, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho khu vực kinh tế tư nhân phát triển, mở rộng sản xuất kinh doanh và đóng góp nhiều hơn cho nền kinh tế. Đặc biệt, việc gắn chính sách ưu đãi thuế, phí với các yêu cầu về hóa đơn điện tử, chuẩn hóa dữ liệu... cũng góp phần thúc đẩy chuyển đổi số sâu rộng trong khu vực kinh tế tư nhân.

Dương Thúy.